Είναι αρκετές όμως αυτές οι ανακοινώσεις και τα συμπεράσματα για να δείξουμε την υποστήριξη της Πολιτείας και της βιομηχανίας στις Ενώσεις και τους Συλλόγους των ασθενών; Τι είδους παρεμβάσεις χρειαζόμαστε όθεν να μπορούμε να μιλάμε για μια πραγματική ασθενοκεντρική υγειονομική και φαρμακευτική πολιτική, με τους ασθενείς στην πρώτη γραμμή χάραξης των πολιτικών; Και πώς μπορούμε να λύσουμε τη δύσκολη εξίσωση: Ότι στην Ελλάδα, διαθέτουμε τα φθηνότερα φάρμακα αλλά και τις υψηλότερες επιστροφές;
Τη «φωνή» των ασθενών για τα πολύπλευρα και σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά στην πρόσβασή τους σε παροχές υγείας- από τη διάγνωση και την παραπομπή τους στον ειδικό ως την ιατροφαρμακευτική τους φροντίδα- άκουσαν Πολιτεία και φαρμακοβιομηχανία. Εκπρόσωποι ασθενών, Υπουργείο Υγείας και φορείς του φαρμάκου κάθισαν στο ίδιο τραπέζι διαλόγου στο 1ο ΣΦΕΕ Patient Think Tank Summit που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος την Τρίτη 29 Απριλίου 2025 στην Αίγλη Ζαππείου.

Χρειαζόμαστε ασθενοκεντρικές πολιτικές
Κατά τον χαιρετισμό του, ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου, Πρόεδρος ΣΦΕΕ, σημείωσε πως τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν προκλήσεις, και το Ελληνικό δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Συνεπώς, ο συνδιάλεξη μεταξύ όλων των φορέων είναι επιβεβλημένος, όθεν ο ασθενής να βρίσκεται στο επίκεντρο καθ’ όλη τη διαδικασία της θεραπείας του.
«Χρειαζόμαστε ασθενοκεντρικές πολιτικές και το φάρμακο είναι από τα πιο δυνατά όπλα που έχουμε σήμερα. Ο ασθενής πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα των πολιτικών υγείας και παράλληλα χρειάζεται να δώσουμε αξία στο πώς ο όμοιος αξιολογεί τις θεραπείες και την ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνει», υπογράμμισε.
Όπως είπε, «στόχος του 1ου ΣΦΕΕ Patient Think Tank Summit, με τη συμμετοχή των ενώσεων ασθενών και της φαρμακοβιομηχανίας, είναι να ακούμε τις φωνές των ασθενών».

Το Ταμείο Καινοτομίας
«Η συζήτηση αυτή μπορεί να αποτελέσει έναν οδικό χάρτη για το τι πρέπει να κάνουμε» τόνισε ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης. Αφού συνεχάρη τον ΣΦΕΕ για την πρωτοβουλία, είπε πως από τη συζήτηση μόνο θετικές δράσεις μπορούν να προκύψουν. «Θα ήθελα να έχω τους πόρους για να δεχθώ κάθε αίτημα και να εκπληρώσω κάθε επιθυμία των ασθενών. Οι ανάγκες, όμως, είναι πολλές και υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις από την είσοδο νέων και καινοτόμων φαρμάκων, ειδικά για τον κρατικό προϋπολογισμό. Προσπαθούμε να καταστήσουμε γρηγορότερη την είσοδο των νέων θεραπειών στη χώρα μας και προχωράμε σε μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών για να κάνουμε καλύτερη τη ζωή των ασθενών», ανέφερε. Μερικές από αυτές είναι η ενίσχυση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ για τις καινούργιες συσκευές μονάδων μέτρησης για ασθενείς με διαβήτη και το Εθνικό Μητρώο Ασθενών με Καρκίνο. «Προβλήματα πάντα θα υπάρχουν αλλά οι πόρτες θα είναι ανοιχτές για να βρούμε τις πιο εφικτές λύσεις».
Ο υπουργός Υγείας ανέφερε ακόμη, πως εντός του 2025, αναμένεται να είναι έτοιμο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του καρκίνου και πως μαζί με τον καθηγητή Κυριάκο Σουλιώτη, ολοκληρώνεται σταδιακά το Ταμείο Καινοτομίας, που θα αποζημιώνει τις νέες καινοτόμες θεραπείες.
Σε ζωντανή σύνδεση με τις Βρυξέλλες, ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, Πρόεδρος ΕΣΑμεΑ, τόνισε το πόσο σημαντικός είναι ο συνδιάλεξη μεταξύ του φαρμακευτικού τομέα και των ασθενών. «Η ΕΣΑμεΑ είναι σε διάλογο με το υπουργείο Υγείας από σύστασής της. Θεωρούμε πως είναι πολύ σημαντική αυτή η επικοινωνία. Ο φορέας μας είναι καθιερωμένος στη συνείδηση των πολιτών και της πολιτείας, εκπροσωπώντας άτομα με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους και είναι πολύ σημαντικό να είμαστε παρόντες στη συζήτηση, στις πρωτοβουλίες και στη λήψη αποφάσεων».
Η αξία των Κέντρων Εμπειρογνωμοσύνης
Ακολούθησε το πρώτο ομάδα με θέμα την «Πρόσβαση στις φροντίδες υγείας»- το οποίο συντόνισαν οι Κυριάκος Σουλιώτης, Καθηγητής Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτωρ της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Λευτέρης Θηραίος, Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός - Διευθυντής Ε.Σ.Υ., Κέντρο Υγείας Βάρης - Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης, Ο.ΔΙ.Π.Υ. Α.Ε. - Πρόεδρος Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, Εκεί, αναδείχθηκαν οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς κατά τη διαδρομή τους μέσα στο σύστημα υγείας, από την πρόληψη ως την πρόσβαση σε υγεία και καινοτόμες θεραπείες.
Ο κ. Θηραίος αναφέρθηκε επίσης στη μεγάλη αξία των Κέντρων Εμπειρογνωμοσύνης, στην ανάγκη για ολοκληρωμένη φροντίδα για τους ασθενείς, καθώς και στην ανάγκη να εκπαιδευτεί ο ιατρός της γειτονιάς.
Τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς στην πρόληψη, τη διάγνωση και την ολιστική θεραπεία, καθώς και τις επιβαρύνσεις για τους ίδιους και στο σύστημα υγείας ανέλυσαν οι: Φανή Προβή, Επιστημονική Υπεύθυνη Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας - Στέλεχος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, Βάσω Βακουφτσή, Πρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Παρασκευή Μιχαλοπούλου, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, Καίτη Θεοχάρη, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδος και Χρίστος Γεωργακόπουλος, Διευθυντής Market Access ΣΦΕΕ.
Σε ζωντανή σύνδεση με την EFPIA (European Federation of Pharmaceutical Industries and Associations) η Oana Scarlatescu, Director, Strategic Partnerships and Healthcare Systems, τόνισε το πόσο σημαντική είναι η προσήλωση στην ποιότητα υπηρεσιών προς τους ασθενείς, σε συνεχή σύμπραξη και μόνιμο διάλογο με τους συλλόγους ασθενών.
Ο ενεργός ρόλος των ασθενών
Το δεύτερο ομάδα «Ενισχύοντας τον ενεργό ρόλο των ασθενών», με τους ίδιους συντονιστές, εστίασε στην ανάδειξη κοινών προτάσεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αναδείχθηκαν στο πρώτο πάνελ. Κεντρικός άξονας ήταν η ενδυνάμωση του ρόλου των συλλόγων ασθενών, η προώθηση της συνδιαμόρφωσης πολιτικής και η σημασία της καινοτομίας για ένα σύστημα υγείας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε ασθενούς.
Στο ομάδα συμμετείχαν οι: Χρήστος Δαραμήλας, Μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΕΣΑμεΑ, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σωματείων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη – ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, Νίκος Δέδες, Γραμματέας Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, Δημήτρης Αθανασίου, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδας, Άρης Αγγελής, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Υπουργείο Υγείας, Χαρά Κανή, Διευθύντρια Διεύθυνσης Φαρμάκου ΕΟΠΥΥ, Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ.
Στόχος μετά από αυτήν τη συζήτηση είναι η έκδοση ενός policy proposal paper, όπου τα προβλήματα των ασθενών θα μπορέσουν να ταξινομηθούν, να ομαδοποιηθούν και να αξιολογηθούν, ώστε να ακολουθήσει μια ολοκληρωμένη συμβουλή πολιτικής.
Αναλυτικά τα προβλήματα και οι προτάσεις/λύσεις, όπως αναδείχθηκαν από τα 2 πάνελ:
Στο πρώτο ομάδα ο Κυριάκος Σουλιώτης, μεταξύ άλλων σημείωσε: «Συμμετέχουμε σε μια μεγάλη απόπειρα να μεταφράσουμε τα προβλήματα σε προτάσεις, που θα είναι χρήσιμες και θα μπορέσουν να αλλάξουν τις ζωές των ασθενών».
Από την πρόληψη στη μεταφροντίδα
Το ζήτημα της ποιότητας έθεσε ο Λευτέρης Θηραίος, όθεν να υπάρχουν αποτελεσματικές παροχές φροντίδας προς τους ασθενείς, αλλά και να μπορέσουμε να μετρήσουμε την εμπειρία των ασθενών για το πώς παρέχονται αυτές οι υπηρεσίες. Επιπλέον, είναι σημαντική η ισότιμη πρόσβαση στη φροντίδα των ασθενών, από την πρόληψη, την παραπομπή ως τη μεταφροντίδα, σε ένα περιορισμοί εξορθολογισμένης διαχείρισης πόρων.
Η Φανή Προβή, Επιστημονική Υπεύθυνη Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας - Στέλεχος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, εστίασε στα δομικά προβλήματα και στις ανεπάρκειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε όλες τις κατηγορίες αναγκών και παροχών. Αναφέρθηκε ειδικότερα στα αποτελέσματα μια μεγάλης έρευνας που έγινε το 2024 από τη Συνομοσπονδία για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στις υπηρεσίες υγείας. Σύμφωνα με την έρευνα, μόνο ένας στους 10 πολίτες απάντησε πως δεν δυσκολεύτηκε καθόλου στην χαρά υπηρεσιών υγείας.
Το 39,5% στερήθηκε αναγκαία οζεία τουλάχιστον μια φορά και το 40% χρειάστηκε διαγνωστικές εξετάσεις που δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει. Αντίστοιχα το 34% στερήθηκε μια κίνηση φάρμακα που είχαν συσταθεί από γιατρό του.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις είναι η υψηλή οικονομική επιβάρυνση, η μεγάλη απεκδοχή για εξετάσεις, αλλά και η έλλειψη διαθεσιμότητας σε φάρμακα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως τα τελευταία 2 χρόνια το 80% των ερωτηθέντων έχει μειώσει δαπάνες για βασικές ανάγκες όπως τρόφιμα και ρούχα για να αντεπεξέλθουν σε έξοδα υγείας.

Οι πολυποίκιλες ανισότητες
Από την πλευρά της, η Βάσω Βακουφτσή, Πρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, είπε πως οι ανισότητες δυστυχώς παραμένουν και είναι πολλές, οπότε οφείλουμε να ενσκήψουμε στο πρόβλημα για τις αμβλύνουμε. «Δεν λαμβάνουμε όλοι τις ίδιες θεραπείες, ειδικά οι ασθενείς που διαμένουν στην Περιφέρεια. Υπάρχουν τεράστιοι χρόνοι αναμονής στα νοσοκομεία για ραντεβού. Υπάρχουν επιπλέον και σήμερα διαγνωστικές εξετάσεις που δεν αποζημιώνομαι. Είναι επίσης αρκετά σοβαρή και η καθυστερημένη εισαγωγή των νέων και καινοτόμων θεραπειών στο σύστημα και αυτό δημιουργεί ανισότητες με πολίτες άλλων χωρών. Όποιος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τις εξετάσεις και το φάρμακό του μπορεί να μείνει εκτός θεραπείας», υπογράμμισε.
Η Παρασκευή Μιχαλοπούλου, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, αναφέρθηκε στο κομμάτι της πρόληψης για τον περιορισμό εμφάνισης νοσημάτων, τόσο της πρωτογενούς (συνήθειες ζωής, περιβαλλοντικοί παράγοντες) όσο και της δευτερογενούς μέσω ιατρικών εξετάσεων. Όπως είπε, το εθνικό πρόγραμμα συμπτωματικού ελέγχου ήταν απαραίτητο, όμως θα θέλαμε και ένα προσυμπτωματικό εθνικό έλεγχο και για τις σπάνιες παθήσεις και νοσήματα. «Στην πρωτογενή πρόληψη υπάρχει ένδεια ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης του πληθυσμού και δυσκολία αλλαγής συμπεριφορών (κάπνισμα, διατροφή, φυσική δραστηριότητα). Επίσης υπάρχουν ανισότητες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Μεγάλο θέμα είναι και η ζωάρκεια των προγραμμάτων, όθεν αυτά να συνεχιστούν».
«Εάν δεν έχουμε έγκαιρη διάγνωση δεν θα έχουμε αποτελεσματική θεραπεία» υπογράμμισε η Καίτη Θεοχάρη, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδος. Όπως τόνισε, υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και εκπαίδευσης των γιατρών, σε συνδυασμό με την έλλειψη υποδομών, την εξηκοντάλεπτο που η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί σημαντική πρόκληση. Αναφέρθηκε τόσο στις γεωγραφικές και οικονομικές ανισότητες που εξακολουθούν να υφίστανται, όσο και στις οικονομικές. Παράλληλα υπάρχουν ελλείψεις σε εξειδικευμένα διαγνωστικά εργαλεία, αλλά και κομμάτιασμα των υπηρεσιών υγείας.
Το 5% των νέων φαρμάκων δεν έρχονται στην Ελλάδα
Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση στο πρώτο πάνελ, ο Χρίστος Γεωργακόπουλος, Διευθυντής Market Access ΣΦΕΕ μοιράστηκε στοιχεία από τη φετινή διάβασμα της EFPIA (2020-2023) που προκαλούν έντονο προβληματισμό, καθώς από τα 173 φάρμακα που έχουν λάβει έγκριση από την ΕΜΑ, μόλις τα 75 είναι διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς.
Το 55% των νέων φαρμάκων δεν έρχονται τελικά στη χώρα μας, ενώ πλέον η καθυστέρηση στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις νέες και καινοτόμες θεραπείες έχει φτάσει κατά μέσο όρο στις 654 ημέρες, 2 μήνες παραπάνω σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.
«Το 2023 η φαρμακευτική αναισίμωμα στην Ελλάδα ανήλθε κατά πρόσβαση σε 7 δις ευρώ, ενώ τόνισε πως η χώρα μας έχει τα φθηνότερα φάρμακα στην Ευρώπη. Από τη αναισίμωμα αυτή τα 3,5 δις ευρώ τα πλήρωσε η φαρμακοβιομηχανία μέσω των αυτόματων επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebate), ενώ η συνεισφορά της Πολιτείας ήταν 2,8 δις. ευρώ και 700 εκατ. η συμμετοχή των ασθενών. Η φαρμακοβιομηχανία στηρίζει ένα σύστημα το οποίο χωρίς τη συνεισφορά της θα είχε καταρρεύσει», είπε.
Ο Χρήστος Δαραμήλας, Μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΕΣΑμεΑ, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σωματείων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη – ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, σημείωσε πως οι ασθενείς δεν μπορούν να νιώθουν πως υπάρχουν καλύτερα φάρμακα και υγειονομικές παροχές, αλλά το οικονομικό αξία να αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβασή τους σε αυτές. «Ο πολίτης σήμερα που είναι χρόνια πάσχων δεν μπορεί να πληρώνει εκτός από τις ασφαλιστικές του εισφορές και το αξία των υπηρεσιών. Για να υλοποιηθούν οι προτάσεις για τη ανέλιξη της ποιότητας ζωής των ασθενών πρέπει να υπάρχει επικοινωνία με την Πολιτεία για τη λήψη αποφάσεων και να καταλάβουμε όλοι πως βρισκόμαστε “στην ίδια πλευρά”. Ένα νέο ετήσιο πλάνο δράσης από το υπουργείο Υγείας θα μπορούσε να αποτελέσει λύση», τόνισε.
Ο Νίκος Δέδες, Γραμματέας Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, επικεντρώθηκε στην χητεία εκπαίδευσης των επιχειρηματιών υγείας στον τομέα της δευτερογενούς διάγνωσης. «Υπάρχουν ασθενείς που έχουν ταλαιπωρηθεί πολύ, διατί ο θεράπων ιατρός δεν υποψιάστηκε τη νόσο βλέποντας τα συμπτώματα. Χρειάζεται επίσης και ενημέρωση των ασθενών και η εξόντωση του αναλφαβητισμού υγείας και της παραπληροφόρησης. Τέλος, δεν μπορεί να υπάρχει ολοκληρωμένη πρόληψη χωρίς χρηματοδότηση των αντίστοιχων προγραμμάτων».
O Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, αναπτύσσοντας μια σειρά προτάσεων, εστίασε στον κατακερματισμό της νοσοκομειακής φροντίδας, στην χητεία ύπαρξης δράσεων μείωσης της γραφειοκρατίας και ελεγκτικών μηχανισμών για τη συνταγογράφηση διαγνωστικών εξετάσεων, στην ισότιμη πρόσβαση στη οζεία για όλους τους ασθενείς, στον εξορθολογισμό του ρόλου του ΙΦΕΤ και στην παροχή περισσότερων κινήτρων για την προσέλκυση κλινικών μελετών στη χώρα μας. Όπως είπε, «γνωρίζουμε τα προβλήματα και πρέπει τώρα να εξετάσουμε στις λύσεις».
Ο Δημήτρης Αθανασίου, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδας, τόνισε πως απαιτείται σταθερή χρηματοδότηση, παιδεία των ασθενών, προσαρμοσμένα μηνύματα προς το κοινό και εκθείασε την πρόοδο που έχει συντελεστεί στη χώρα μας στο κομμάτι της πρόληψης. Υπάρχουν, όμως, επιπλέον πολλά περιθώρια σε αυτόν τον τομέα, όπως για παράδειγμα η πρόληψη στον νεογνικό έλεγχο, ο οποίος θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικός.
Βελτιώνεται η χρηματοδότηση της περίθαλψης
Ο Άρης Αγγελής, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Υπουργείο Υγείας, ανέφερε πως το Υπουργείο είναι στο πλευρό των ασθενών, αλλά οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι. «Υπάρχει ανέλιξη στη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης, αλλά ο συμμετρία αύξησης των αναγκών των ασθενών είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό αύξησης των διαθέσιμων πόρων. Πρέπει αναγκαστικά να ιεραρχήσουμε τις ανάγκες των ασθενών και πραγματικά επενδύσουμε στις νέες καινοτόμες θεραπείες. Παρόλα τα προβλήματα, η χώρα μας είναι πάνω από τον μέσο όρο στην Ευρώπη όσον αφορά στην πρόσβαση στις νέες θεραπείες», συμπλήρωσε. Ο όμοιος κάλεσε τους συλλόγους ασθενών να καταθέτουν σε τακτική βάση στο Υπουργείο Υγείας τα προβλήματά τους.
Hub Μελετών & φόροι αμαρτίας
Η Χαρά Κανή, Διευθύντρια Διεύθυνσης Φαρμάκου ΕΟΠΥΥ, χαρακτήρισε τις κλινικές μελέτες επένδυση για μια χώρα όπως η Ελλάδα. Μέσα από αυτές οι γιατροί μπορούν να εκπαιδευτούν, οι ασθενείς αποκτούν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, μπορούμε να συλλέξουμε πληροφορίες και επίσης η χώρα να εξελιχθεί σε hub για τη εκτέλεση μελετών.
Τέλος, ο Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ, σημείωσε πως την επόμενη κίνηση που θα γίνει η αντίστοιχη διοργάνωση, θα κληθεί και ο ιατρικός πλανήτης για να καταθέσει τις απόψεις του. Προτεραιότητα του ΣΦΕΕ είναι ο επαναπροσδιορισμός και ο έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης. Επιπλέον μορφές χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν οι «φόροι αμαρτίας», όπως εφαρμόζουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Κλείνοντας τόνισε την χητεία βελτίωσης της εκπαίδευσης της ιατρικής κοινότητας, μέσω των επιστημονικών συνεδρίων, που χρηματοδοτούν οι φαρμακευτικές εταιρείες.