Δημογραφικό: Υπαρξιακό, οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα για Ελλάδα και Ευρώπη

Είναι χαρακτηριστικό, ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2023, οι γεννήσεις στην Ελλάδα ήταν λιγότερες από τους θανάτους μόλις 74.000, σε σχέση με τους 124.000 θανάτους.

Την ίδια ώρα, νέα έκθεση του ταμείου Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA) του ΟΗΕ για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, διαπιστώνει ότι τα ποσοστά γεννήσεων σε διεθνές επίπεδο, έχουν μειωθεί δραματικά. Ο πλανήτης έχει αρχίσει να υφίσταται μια άνευ προηγουμένου μείωση των γεννήσεων, επισημαίνει η Δρ. Ναταλία Κανέμ, επικεφαλής του UNFPA.

Είναι επιτακτική χητεία να χαραχθούν συγκεκριμένες πολιτικές που θα δίνουν βιώσιμες λύσεις όχι μόνο για να δημιουργηθεί οικογένεια, αλλά τα παιδιά που θα γεννηθούν, να αντιμετωπίζουν όσο το δυνατόν λιγότερες ανισότητες, αλλά και οι γονείς- και κυρίως οι μητέρες- να μπορούν να εργάζονται απρόσκοπτα, απολαμβάνοντας και τους άλλους κοινωνικούς τους ρόλους.

Τα παραπάνω ακούστηκαν μεταξύ άλλων, στη διάρκεια Επιστημονικής Ημερίδας στην Τήνο για τη Γονιμότητα και την Υπογεννητικότητα: «Μια Εθνική Στρατηγική που Ανοίγει Νέους Ορίζοντες: Ανησυχίες, Προβληματισμοί, Πρόληψη», στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού. Η ημερίδα διοργανώθηκε με πρόσχημα την Παγκόσμια Ημέρα Γονιμότητας και τη Γιορτή του Πατέρα τη Κυριακή 15 Ιουνίου στην Τήνο, από την Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής, το Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων και το ΕΚΑΠΤΥ – Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης της Ποιότητας και Τεχνολογίας στην Υγεία υπό την φροντίδα κορυφαίων θεσμικών φορέων.

Στην ημερίδα αναδείχθηκαν τα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στον τομέα της γονιμότητας, καθώς και τις στρατηγικές λύσεις που απαιτούνται για την αναχαίτιση της υπογεννητικότητας, η οποία πλέον απειλεί την κοινωνική σύναψη και το μέλλον του κοινωνικού κράτους.

Ο προγεννητικός έλεγχος στο RRF

Ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης χαρακτήρισε τη δημογραφική κρίση «υπαρξιακό πρόβλημα που απαιτεί συλλογική λύση», ενώ η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη ανακοίνωσε την προσάρτηση του προγεννητικού ελέγχου στο Ταμείο Ανάκαμψης με 4,97 εκατομμύρια ευρώ για παροχή δωρεάν εξετάσεων σε απομακρυσμένες περιοχές.

Ο υφυπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Βλάσης τόνισε πως «η κράτος θεωρεί πολύ σημαντική την επίλυση ενός μεγάλου προβλήματος, όπως είναι το δημογραφικό, και για αυτόν τον λόγο έχει λάβει μια σειρά από μέτρα που σκοπό έχουν να βοηθήσουν τα νέα ζευγάρια να κάνουν οικογένεια και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Χρειάζεται ενημέρωση και εγρήγορση» δήλωσε.

Η Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Έλενα Ράπτη τόνισε «Η αναπαραγωγική υγεία δεν είναι μόνο μια ιατρική υπόθεση, είναι δικαίωμα… και αφορά όλους, γυναίκες και άνδρες».

Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Εθνικής Αρχή Υποβοηθουμένης Αναπαραγωγής Ισμήνη Κριάρη, επεσήμανε, ότι «Η δημιουργία οικογένειας είναι επιλογή, η γνώση για την αναπαραγωγική υγεία (που φθίνει) είναι υποχρέωση και οφείλουμε με κάθε τρόπο, να στηρίξουμε την οικογένεια, μέσα από την προστασία και τη διαφύλαξη της γονιμότητας.

Η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΕΚΑΠΤΥ – Εθνικού Κέντρου Αξιολόγησης της Ποιότητας και Τεχνολογίας στην Υγεία Ρίτα Μωραϊτάκη Πικρού τόνισε «H οικογένεια είναι μια πολύτιμη επιλογή και η επαγγελματική σταδιοδρομία μπορεί να συνδυαστεί με την οικογένεια. Είναι επιτακτική χητεία να ενθαρρυνθούν οι νέοι να δημιουργήσουν οικογένειες σε νεαρή ηλικία και να έχουν τη στήριξη που χρειάζονται από το κράτος και την κοινωνία.»

Η γονιμότητα δεν είναι ανεξάντλητη

Ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Κωνσταντίνος Πάντος, αναφέρθηκε στην προστασία και διατήρηση της γονιμότητας και στο γεγονός ότι υπάρχουν χρονικοί ορίζοντες, που υποδηλώνουν το τέλος της γονιμότητας. Μία γυναίκα στα 45 είναι νέα, αλλά όχι αναπαραγωγικά νέα, τόνισε και πρόσθεσε: «Η γονιμότητα δεν είναι ανεξάντλητη, κυρίως για τις γυναίκες. Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη: μετά τα 35, το 95% του ωοθηκικού αποθέματος έχει ήδη χαθεί.

Η ανεπιστημοσύνη και οι λανθασμένες δοξασίες λειτουργούν ως «κρυφή απειλή» για τα ζευγάρια που αναβάλλουν την απόκτηση παιδιού. Η κοινωνία μπορεί να αφυπνιστεί: η γνώση είναι η πρώτη γραμμή άμυνας. Η προσάρτηση της αγωγής γονιμότητας στα σχολεία και η προσιτή εξέταση ΑΜΗ ως εργαλείο πρόληψης δεν είναι ηδυπάθεια αλλά αναγκαιότητα. Αν εφαρμοστεί η πρόσφατη πρωτοβουλία της κυβέρνησης για δωρεάν έλεγχο ΑΜΗ σε γυναίκες 30-35 ετών θα είναι σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Πρέπει όλοι να θυμόμαστε ότι με σωστή ενημέρωση, κάθε γυναίκα μπορεί να σχεδιάσει τη ζωή της, να συνδυάσει σταδιοδρομία και οικογένεια χωρίς να θυσιάσει τη γονιμότητά της. Η γνώση όχι μόνο προστατεύει ζωές, αλλά δίνει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες.»

Η υπογονιμότητα στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια

Ο Ευρωβουλευτής Νικόλας Φαραντούρης, αφού χαρακτήρισε το Δημογραφικό μείζον υπαρξιακό ζήτημα για την Ελλάδα και την Ευρώπη για το οποίο απαιτούνται πολιτικές πράξεις και μέτρα που θα στηρίζουν την πρόληψη, τόνισε πώς το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό, το οποίο απαιτεί ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική.

Πρότεινε απαί αναλυτικής τεκμηρίωσης «τη δωρεάν εξέταση γονιμότητας ΑΜΗ με κάλυψη κόστους από την πολιτεία, τη δωρεάν ενσωμάτωσή της στα πακέτα check-up και την αναγνώρισή της ως επιλέξιμη αναισίμωμα προς ευρωπαϊκή χρηματοδότηση». Αναφέρθηκε επιπλέον στην χητεία να υπάρξουν συγκεκριμένα συμπεριφορικά μοντέλα που θα δώσουν λύσεις στο πρόβλημα, ενώ δεσμεύθηκε να θέσει το ζήτημα στην Επιτροπή Προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η Βουλευτής Ζωή Ράπτη, τόνισε τη σημασία της πολιτικής βούλησης και της κοινωνικής δράσης δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Το δημογραφικό δεν είναι στατιστική – είναι ευθύνη. Με σχέδιο, πίστη και συνεργασία, μπορούμε να δώσουμε ξανά στους νέους μας το δικαίωμα να ονειρεύονται, να μένουν, να προκόβουν, να δημιουργούν οικογένεια».

Από την πλευρά της η Βουλευτής Κυκλάδων Κατερίνα Μονογυιού αναφέρθηκε στη βιωματική της εμπειρία και στον αγώνα της να αλλάξει το νομικό σύστημα που εμπόδιζε τις διαζευγμένες γυναίκες να διατηρούν τα ωάριά τους, με πρόσχημα την βιωματική της προσέγγιση.

Η δημιουργία οικογένειας σε μεγάλη ηλικία, δεν είναι trend

Την χητεία για την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης επεσήμανε η Βουλευτής Μιλένα Αποστολάκη, επισημαίνοντας, ότι η δημιουργία οικογένειας σε μεγαλύτερη ηλικία, δεν είναι trend, αλλά συχνά χητεία επιβίωσης, καθώς οι γυναίκες έχουν να λύσουν πολλά ζητήματα στον εργασιακό και καθημερνό τους βίο.

Η υψίφωνος και ηθοποιός Άννα Τσουκαλά, οι δημοσιογράφοι Ανθή Σαλαγκούδη και Μαρία Παπαβλάχου και η ποινικολόγος Ιωάννα Παναγοπούλου ανέδειξαν μέσα από τις βιωματικές τους εμπειρίες την σημασία και την αξία της πρόληψης, με τον πιο συγκινητικό τρόπο.

Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με υπογραφή κοινής διακήρυξης των Ιιατρικών Συλλόγων Αθηνών, Κυκλάδων, Κω, Μυτιλήνης, Λήμνου, Καλύμνου, Ελλήνων & Κυπρίων Ιατρών Ρώμης και Κύπρου, προσυπογράφοντας την χητεία μιας συντονισμένης εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας καλώντας φορείς και πολιτεία σε συστράτευση.