Ένας στους τέσσερις εφήβους στην Ελλάδα ζει με μια διαταραχή ψυχικής υγείας

Στην Ελλάδα ένας στους τέσσερις εφήβους ζει με μια διαταραχή ψυχικής υγείας, καθιστώντας επιτακτική την χητεία να έχουν όλα τα παιδιά και οι έφηβοι πρόσβαση σε φροντίδα ψυχικής υγείας υψηλής ποιότητας.

Οι επισημάνσεις έρχονται από τον δρ Ζοάο Μπρέντα επικεφαλής του Γραφείου Ποιότητας Φροντίδας και Ασφάλειας Ασθενών του ΠΟΥ στην Αθήνα.

«Ως Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συλλέξαμε πρόσφατα όλα τα διαθέσιμα στοιχεία για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια, με σκοπό τη σύνταξη μιας εμβληματικής έκθεσης η οποία θα παρουσιαστεί τους προσεχείς μήνες. Τα δεδομένα που προκύπτουν είναι ανησυχητικά», λέει ο δρ. Μπρέντα.

«Η έκθεση δείχνει ότι, τα τελευταία 10 χρόνια, αυξάνεται σταθερά ο αριθμός των παιδιών και των νέων που ζουν με μια διαταραχή ψυχικής υγείας. Χαρακτηριστικά, ένας στους 5 εφήβους ηλικίας 15-19 ετών εμφανίζει κάποια τέτοια διαταραχή. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η αυτοκτονία αποτελεί πλέον την πρώτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες 15 ως 29 ετών σε όλη την Περιφέρεια», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με πρόσχημα την εκδήλωση «Growing Healthier Together», που θα πραγματοποιηθεί σήμερα, 10 Μαΐου, από τις 11:00 π.μ. ως τις 17:00 μ.μ., στον Κήπο του Ζαππείου με είσοδο ελεύθερη. Πρόκειται για μια ημέρα αφιερωμένη στην προώθηση της ψυχικής υγείας και της ευημερίας των παιδιών, των εφήβων, των οικογενειών και των φροντιστών τους.

Αυτά τα στοιχεία, προσθέτει δεν αφήνουν κενό για αδράνεια. Τεκμηριώνουν με σαφήνεια την επείγουσα χητεία ενίσχυσης της ποιότητας της φροντίδας ψυχικής υγείας που προσφέρεται σε παιδιά και νέους.

«Ειδικά για την Ελλάδα, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι κατά πρόσβαση ένας στους τέσσερις εφήβους ηλικίας 15-19 ετών ζει με μια διαταραχή ψυχικής υγείας. Αυτό καθιστά επιπλέον πιο αναγκαία τη συνέχιση και την ενδυνάμωση της πολύτιμης συνεργασίας μεταξύ του ΠΟΥ/Ευρώπης και του Υπουργείου Υγείας για τη ανέλιξη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους στη χώρα μας».

Σε ερώτηση για τους παράγοντες που ευθύνονται για την επιδείνωση της ψυχικής υγείας των παιδιών ο επικεφαλής του Γραφείου Ποιότητας Φροντίδας και Ασφάλειας Ασθενών του ΠΟΥ στην Αθήνα απαντά: «Η επιδείνωση της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, το οποίο δεν μπορεί να αποδοθεί σε έναν και μόνο παράγοντα. Η αύξηση της ψυχικής δυσφορίας, όπως αυτή καταγράφεται από τα ίδια τα παιδιά και τους εφήβους, φαίνεται να είναι αποτέλεσμα ενός πολυπαραγοντικού συνδυασμού. Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι όσο αυξάνονται οι στρεσογόνοι παράγοντες, τόσο επιβαρύνεται και η ψυχική υγεία.

Σήμερα, οι νέοι στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) καλούνται να αντιμετωπίσουν πρωτόγνωρες προκλήσεις: την κλιματική κρίση, τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, αλλά και την καθημερινότητά τους σε περίπλοκα και μη ρυθμιζόμενα ψηφιακά περιβάλλοντα. Παράλληλα, παρατηρούμε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας που χρειάζονται.

Οι υφιστάμενες υπηρεσίες δεν είναι πάντα σχεδιασμένες με γνώμονα τις ανάγκες και τις επιθυμίες των νέων. Συχνά, παρέχονται σε περιβάλλοντα που δεν είναι φιλικά προς αυτούς, με ελλείψεις στο ατομικό και μακρές λίστες αναμονής. Έτσι, αντιμετωπίζουμε ένα διττό πρόβλημα: από τη μια πλευρά, οι νέοι βιώνουν αυξημένες και συχνά πρωτοφανείς πιέσεις, ενώ από την άλλη, το σύστημα ψυχικής υγείας αδυνατεί να ανταποκριθεί με φροντίδα ποιοτική, προσβάσιμη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους.

Οι απαραίτητες παρεμβάσεις

«Στο Γραφείο του ΠΟΥ για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην επιτακτική χητεία να έχουν όλα τα παιδιά και οι έφηβοι πρόσβαση σε φροντίδα ψυχικής υγείας υψηλής ποιότητας. Πρόσφατα, συνδιαμορφώσαμε τα νέα Πρότυπα Ποιότητας για τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Νέων, με τη συμμετοχή όχι μόνο ειδικών, αλλά και των ίδιων των παιδιών και των νέων, όθεν να αντανακλούν τις πραγματικές τους ανάγκες και εμπειρίες.

Τα πρότυπα αυτά επισημαίνουν τη σημασία της ενεργού συμμετοχής των νέων στον σχεδιασμό υπηρεσιών, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες, με μηδενική ανοχή στο κηλίδα και σύμφωνες με τις αξίες και τις προτιμήσεις των ίδιων των ωφελούμενων. Επιπλέον, προτείνουν την καθολική πρόσβαση σε επιστημονικά τεκμηριωμένες, αποτελεσματικές παρεμβάσεις που παρέχονται από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Αυτές οι παρεμβάσεις αφορούν τόσο τον γενικό πληθυσμό των παιδιών και των εφήβων -- όπως δράσεις ενδυνάμωσης συναισθηματικής νοημοσύνης και δεξιοτήτων ζωής σε σχολικό ή κοινοτικό περιορισμοί -- όσο και παιδιά και νέους που βιώνουν έντονο άγχος ή πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια για διαταραχή ψυχικής υγείας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι κάθε παιδί και κάθε έφηβος που έχει χητεία υποστήριξης θα πρέπει να μπορεί να την έχει -- ανεξαρτήτως του πού ζει», υπογραμμίζει ο Ζοάο Μπρέντα.

Η εκδήλωση «Growing Healthier Together»

Ο ΠΟΥ/Ευρώπης μέσω του Γραφείου του για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα διοργανώνει την εκδήλωση «Growing Healthier Together».

«Η ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ατομικής ευημερίας, της κοινωνικής συνοχής και της δημόσιας υγείας. Η καθολική πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, η ενίσχυση της πρόληψης και η ξετύλιγμα αποτελεσματικών μηχανισμών έγκαιρης παρέμβασης δεν αποτελούν προνόμιο αλλά θεμελιώδες δικαίωμα όλων. Μαζί, μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον όπου η ψυχική υγεία αναγνωρίζεται, στηρίζεται και προστατεύεται», σχολιάζει ο δρ Ζοάο Μπρέντα.

Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ενημερωτικά περίπτερα με τη συμμετοχή περισσότερων από 20 κορυφαίων οργανισμών ψυχικής υγείας στην Αθήνα, διαδραστικά εργαστήρια και συνεδρίες δημιουργικού παιχνιδιού. Παιδιά και έφηβοι θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε εργαστήρια τέχνης, δραστηριότητες διαχείρισης άγχους και παιχνίδια που ενισχύουν τη συναισθηματική ανθεκτικότητα και τη γνώση περίγυρα από θέματα ψυχικής υγείας.

Θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις για σημαντικά ζητήματα, όπως η πρόληψη φαινομένων βίας μεταξύ συνομηλίκων, η ασφαλής και υπεύθυνη μεταχείριση του διαδικτύου, καθώς και η χητεία έγκαιρης υποστήριξης της ψυχικής υγείας και ευημερίας.