«Για να μπορούν τα παιδιά αφρικανικής καταγωγής να ανοίξουν τα φτερά τους»

Ο χρόνος έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα για την έναρξη του μεγαλύτερου πολιτιστικού θεσμού, που δεν είναι άλλος από το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Η επετειακή χρονιά συμπλήρωσης 70 χρόνων στην ιστορία του φέτος ξεκινάει με μια μεγάλη επιστροφή σε ένα ακόμα τοπόσημο της πόλης, τον Λυκαβηττό.

Ετσι, την ερχόμενη Τετάρτη 28 Μαΐου στο δημοτικό θέατρο του Λυκαβηττού το πρόγραμμα ανοίγει με μια συναυλία με συμβολικό χαρακτήρα απέναντι στις επικρατούσες πολιτικές που επιμένουν, δεκαετίες αφότου γεννιούνται και μεγαλώνουν στη χώρα μας παιδιά μεταναστών, να δημιουργούν προσκόμματα στην πλήρη πολιτογράφησή τους ως ισότιμων πολιτών. Είναι όμως η ίδια η ζωή αυτή που ξεπερνάει τις απαρχαιωμένες νοοτροπίες και δίνει τις πιο συναρπαστικές απαντήσεις.

«Η ελληνική nu jazz συναντά την αφρικανική διασπορά - Ενα αφροφουτουριστικό ταξίδι» είναι ο τίτλος της συναυλίας που μας δίνει την ελληνοαφρικανική εκδοχή του αφροφουτουρισμού, ενός ρεύματος που γέννησε ο αποκλεισμός της μαύρης κοινότητας της διασποράς από την κουλτούρα των δυτικών μητροπόλεων, οδηγώντας τους να καταθέσουν με τα δικά τους πολιτισμικά μέσα το όραμά τους για την τέχνη, τις σύγχρονες επιστημονικές τεχνολογίες και την πολιτική. Είναι με αυτή τη συνεισφορά της μαύρης εμπειρίας που η δυτική κουλτούρα έγινε περισσότερο γόνιμη και πλούσια όχι μόνο σε καλλιτεχνικό, αλλά και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο: η δυναμική της νέας έκφρασης, το αισθητικό οπλοστάσιο και το ρηξικέλευθο όραμα λειτούργησαν χειραφετητικά όχι μόνο για τις αφρικανικές διασπορικές κοινότητες αλλά και για τις κοινωνίες υποδοχής, θέτοντας καίρια ερωτήματα για τη μετααποικιακή κατάσταση και τα αδιέξοδά της.

Στον Λυκαβηττό θα συμπράξουν μουσικοί και σχήματα που δραστηριοποιούνται στην κόψη αυτού του πολιτιστικού κύματος που γέννησε, υπό το βάρος του οδυνηρού παρελθόντος, ο σύγχρονος αποκλεισμός από την τεχνολογία, αρχικά μέσω της μαύρης λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας, για να μετασχηματιστεί σε ένα πολυμορφικό καλλιτεχνικό κίνημα που στη μουσική αγκάλιασε την τζαζ για να την προεκτείνει έως το Διάστημα. Τα βράχια του λόφου θα γίνουν ο τόπος προσγείωσης αυτής της μουσικής πορείας, εκεί όπου διασταυρώνεται με ρυθμούς hip-hop, neo soul και drum ’n’ bass, διασκευές κομματιών από γνωστούς Αφροέλληνες ράπερ και ήχους που καλύπτουν ένα μεγάλο μουσικό φάσμα όχι μόνο.

Ζερόμ Καλούτα, Idra Kayne, Ladele, Urban Lynx (Yinka - MC Dash), Αγγελος Αγγέλου και Ανδρέας Πολυζωγόπουλος είναι αυτοί που θα συμπράξουν στον λόφο σε μια βραδιά που επιμελείται ο MC Yinka.

Ιδιαίτερα δραστήρια τα τελευταία χρόνια η αφρικανική κοινότητα, με σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνουν ως συλλογικότητες με πνευματικούς και καλλιτεχνικούς φορείς έχει ήδη παρουσιάσει πολλές όψεις της και εξιστορήσει ακόμα περισσότερες. Εθνική Βιβλιοθήκη, Εθνική Λυρική Σκηνή, Εθνικό Θέατρο, Μουσείο Μπενάκη, με την πιο πρόσφατη έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας» και τώρα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου: τα παιδιά μας αφρικανικής καταγωγής όχι μόνο δηλώνουν παρόντα στην πνευματική και πολιτιστική συνύπαρξη αλλά μπολιάζουν τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία με τον πλούτο της αφρικανικής και ελληνο-αφρικανικής πολιτιστικής κληρονομιάς με αφηγήσεις που θέτουν καίρια ερωτήματα για τη δικαιοσύνη, την εκπροσώπηση, τον ρατσισμό και τις διακρίσεις, αφού οι άνθρωποι μεταναστευτικής προέλευσης που δραστηριοποιούνται στις κοινότητες αφρικανικής καταγωγής δεν έχουν μόνο πολιτιστικά δικαιώματα.

Δράσεις, εκδηλώσεις, περφόρμανς, εκθέσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, εργαστήρια και συζητήσεις που μεγάλο μέρος τους έχει πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Κέντρο Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ANASA.

● Στην έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας» συναντήσαμε ένα ρεπορτάζ μας από την «Ελευθεροτυπία» του 1995 όπου μας μιλούσατε για τους αποκλεισμούς που ζούσατε πριν από 30 χρόνια. Σας συναντάμε τρεις δεκαετίες ξανά να ανοίγετε έναν κορυφαίο πολιτιστικό θεσμό με τη συναυλία «Η ελληνική nu jazz συναντά την αφρικανική διασπορά - Ενα αφροφουτουριστικό ταξίδι». Μιλήστε μας για αυτό το ταξίδι – προσκαλέσαμε τον MC Yinka, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Μανώλη Αφολάνιο.

Η συναυλία μας είναι σαν μια συνέχεια της δράσης του πολιτιστικού μας κέντρου ANASA που έτρεξε την έκθεση σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και ήταν ένα άνοιγμα στην αφρικανική διασπορά στην Ελλάδα, όπου, ανάμεσα σε άλλα, παρουσιάστηκαν και ηχητικά πορτρέτα ανθρώπων που έχουν στήσει τη ζωή τους εδώ και είναι επιστήμονες, καταστηματάρχες, καλλιτέχνες... Στο τέλος της έκθεσης υπήρχε ένα δωμάτιο, το Χρονολόγιο, με τα ορόσημα του μεταναστευτικού κινήματος, τις κατακτήσεις και τις διεκδικήσεις από θέματα πολιτισμικής ταυτότητας, ορατότητας, την ομιλία του αδελφού μου Μιχάλη στη Βουλή για την απόκτηση ιθαγένειας, ζητήματα που μας απασχολούν και παραμένουν ανοιχτά. 

Σε αυτή την έκθεση εγώ είχα φτιάξει κάποια ηχητικά και αφηγήσεις που δίνουν τις διαστάσεις της αφρικανικής διασποράς στην ελληνική κοινωνία. Στη συναυλία για το φεστιβάλ συνεχίζουμε αυτόν τον διάλογο μέσω της μουσικής με όχημα τον αφροφουτουρισμό, το πώς οραματίζεται ο Αφρικανός της διασποράς το μέλλον. Αυτό το καλλιτεχνικό ρεύμα δημιουργήθηκε πριν από περίπου 30 χρόνια, μουσικά πιο πριν, από τον Σαν Ρα, τους Φανκαντέλικ, τους οραματισμούς της αφρικανικής διασποράς σε πιο sci fi, πιο space και σουρεαλιστική διάσταση, να είναι αστροναύτες, ως ένα αντανακλαστικό επειδή δεν υπήρχε συμπερίληψη μαύρων καλλιτεχνών σε τέτοιου είδους ταινίες και καταστάσεις... Ετσι, οι μαύροι έφτιαξαν δικά τους έργα με το όραμά τους, όπως είναι η «Ουακάντα» λόγου χάρη, φιξιόν έργα για μια χώρα που δεν είχε περάσει αποικιοκρατία, αυτόνομη, με τον δικό της πλούτο και ένα μοναδικό πολύτιμο μέταλλο. Γιατί είναι οραματική; Γιατί είναι πέρα από τον ρατσισμό και την καταπίεση. Αυτό πάνω-κάτω θεωρείται αφροφουτουρισμός...

Οπότε στη δικιά μας περίπτωση, της ελληνικής αφρικανικής διασποράς, το θέμα είναι πώς εμείς οραματιζόμαστε τον εαυτό μας για να πετύχουμε πράγματα πέρα από τον εαυτό μας, για όλη την κοινότητα. Ο Ζερόμ Καλουτα είναι ηθοποιός, τραγουδοποιός, παρουσιαστής εκπομπής, η Ιντρα Κέιν είναι ηθοποιός και τραγουδίστρια, ο Μιχάλης Αφολάνιο είναι ηθοποιός, μουσικός και ακτιβιστής κι εγώ είμαι σε μια μπάντα, την «Ιοta», που παίζει Nu Jazz με global στοιχεία, έχει έναν οργανίστα που παίζει νέι και από πίσω space trip hop. Στην παράστασή μας γίνεται η συνάντηση της αφρικανικής διασποράς με το πιο φουτουριστικό στυλ της τζαζ. Ο Αγγελος Αγγέλου με δομινικανή καταγωγή διασκευάζει και τραγουδάει παραδοσιακά τραγούδια. Σε αυτό το πλαίσιο θα γίνει αυτή η μουσική συνομιλία...

● Ποιο είναι το όραμά σας, μια που μιλάμε για αφροφουτουρισμό;

Να υπάρχει ορατότητα και να δίνονται ευκαιρίες στα παιδιά αφρικανικής καταγωγής, να μπορούν να φτιάξουν τη ζωή τους σε αυτή την κοινωνία, να είναι αποδεκτή η παρουσία τους, όχι μόνο στην Κυψέλη. Για να μπορούν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, να ανοίξουν τα φτερά τους όπως κάθε άνθρωπος. Η πολιτειακή τακτοποίησή μας κωλυσιεργεί με όλα τα προβλήματα που αυτό μπορεί να μας δημιουργεί στο να μπορούμε να έχουμε μια αυτονόητη κανονικότητα. Γι’ αυτό τον σκοπό αυτοοργανωθήκαμε και εδώ και 15 χρόνια δραστηριοποιείται ο σύλλογός μας «ANASA», για την ορατότητα, την αποδοχή και την ενδυνάμωση μέσω της τέχνης, την επικοινωνία των θεμάτων που έχει η αφρικανική κοινότητα. Εχουμε περάσει πια από το στάδιο ο πρώτος μαύρος που βγήκε σε εκπομπή, που έπαιξε στην Επίδαυρο, αυτά ήταν τα πρώτα βήματα...

Εχοντας τελειώσει την κουβέντα με τον MC Yinka αναλογίζεσαι ότι μπορεί να πέρασαν τόσες δεκαετίες, ωστόσο η ισονομία εξακολουθεί να είναι το ζητούμενο για τους ανθρώπους μεταναστευτικής καταγωγής σε αυτή τη χώρα. Τουλάχιστον αν δεν είσαι Αντετοκούνμπο...

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού, 21.00. Εισιτήρια 12-15 ευρώ. Προπώληση more.com