Η Ελλάδα στο «τιμόνι» του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ - Τι θα επιδιώξει

Η Αθήνα μεταφράζει τη συγκεκριμένη ανάπτυξη ως μια αξιοσημείωτη ευκαιρία για την περαιτέρω ανάδειξη του διπλωματικού αποτυπώματος της χώρας στη διεθνή σκηνή. Από την πρώτη στιγμή που εξελέγη ως μη μόνιμο μέλος, η θέση ήταν πώς τα επόμενα 2 χρόνια η Ελλάδα καθίσταται συμπαραγωγός της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφαλείας.

Η χώρα μας έχει αποτελέσει μέλος – εκ των μη-μόνιμων – του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 2 φορές στο παρελθόν, τη διετία 1952-1953 και τη διετία 2005-2006. Σήμερα, διανύει την τρίτη για την περίοδο 2025-2026. Η συμμετοχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το όργανο του Οργανισμού με κύρια αρμοδιότητα «τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας», σημαίνει αύξηση τους κύρους και της επιρροής κάθε χώρας στις παγκόσμιες εξελίξεις.

Στις 20 Μαΐου 2025, θα πραγματοποιηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες η κεντρική εκδήλωση της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών παρουσία και του Πρωθυπουργού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να απευθύνει διάλεξη και να προεδρεύσει της Συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας στην έδρα του Οργανισμού στην Νέα Υόρκη. Ωστόσο, δεν έχει προγραμματιστεί κάποια συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.

Η «ατζέντα» της Ελλάδας

Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της μηνιαίας Προεδρίας της, θέλει να αφήσει το δικό της κηλίδα ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου όπως αναφέρει η είδηση του Υπουργείου Εξωτερικών. Με πυξίδα το Διεθνές Δίκαιο και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών έχει ως στόχο τη εκτέλεση ανοικτού διαλόγου με κάθε ενδιαφερόμενο μέλος, για όλα τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Με βασικό εργαλείο τη διπλωματία, η Αθήνα έχει έξι βασικούς πυλώνες. Η θαλάσσια ασφάλεια, είναι μια από τις έξι προτεραιότητες της διετούς θητείας της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, θα αποτελέσει αντικείμενο της κεντρικής εκδήλωσης Υψηλού Επιπέδου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 20 Μαΐου, στη Νέα Υόρκη.

Η Ελλάδα επιδιώκει να δώσει έμφαση σε ασταθείς περιοχές, επιχειρώντας την επεξεργασία μακροχρόνιων λύσεων που θα προστατεύουν την ασφάλεια των λαών και θα παρέχουν τις συνθήκες για βιώσιμη ειρήνη και ανάπτυξη, ανταποκρινόμενοι στις μεγάλες σύγχρονες προκλήσεις, όπως το κλίμα και η ασφάλεια.

Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στην ειρήνη και ασφάλεια αλλά και στην προστασία των παιδιών στις ένοπλες συγκρούσεις.

Από την πρώτη στιγμή, η ελληνική υποψηφιότητα προήγαγε ως όραμά την ειρήνη, τη δημοκρατία, με την έννοια της πραγματικής λαϊκής κυριαρχίας, με σεβασμό στα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τη βούληση των λαών.

Ο ρόλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελεί ένα από τα κύρια όργανα ,τα οποία θεσμοθετήθηκαν βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όταν ιδρύθηκε ο Οργανισμός το 1945.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από 15 μέλη, 5 μόνιμα και 10 μη μόνιμα. Είναι το μόνο όργανο του ΟΗΕ που έχει την ηγεσία να λαμβάνει αποφάσεις, τις οποίες τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα μετά να εφαρμόσουν σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Σε περίπτωση που μια καταγγελία σχετικά με ενειπή για την ειρήνη υποβληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, η πρώτη κόπιασμα του είναι συνήθως να συστήσει στα αντιβαλλόμενα μέρη να προσπαθήσουν να καταλήξουν σε συμφωνία με ειρηνικά μέσα. Επίσης μπορεί να ορίσει τις αρχές της συμφωνίας, να αναλάβει την έρευνα και την διαμεσολάβηση σε ορισμένες περιπτώσεις, να ξεκινήσει μια αποστολή, να διορίσει ειδικούς απεσταλμένους και να ζητήσει από τον Γενικό Γραμματέα να χρησιμοποιήσει τις καλές υπηρεσίες του για την ειρηνική επίλυσης της διαφοράς.

Αν όμως μια ασυνταιριασιά οδηγήσει σε εχθροπραξίες, τότε μπορεί να εκδώσει οδηγίες για κατάπαυση του πυρός που θα συμβάλλουν στην μη κλιμάκωση της σύρραξης, να αποστείλει στρατιωτικούς παρατηρητές ή ειρηνευτική δύναμη όθεν να βοηθήσουν στη μείωση των εντάσεων, να χωρίσει τις αντιτιθέμενες δυνάμεις και να επιβάλει την τάξη.

Ωστόσο, μπορεί να επιλέξει και μέτρα επιβολής όπως οικονομικές κυρώσεις, εμπάργκο όπλων, χρηματικές ποινές, περιορισμούς και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, διακοπή διπλωματικών σχέσεων, αποκλεισμό ή επιπλέον συλλογική στρατιωτική δράση. Κύριο μελέδημα όμως του Συμβουλίου είναι ο τερματισμός των εχθροπραξιών το συντομότερο δυνατόν.