Η Ιρλανδία «ξεθάβει» την σκοτεινή ιστορία της: Η Καθολική Εκκλησία και τα 800 νεκρά βρέφη

Ένας μηχανικός εκσκαφέας πρόκειται να ξεκινήσει τις εργασίες στο σημείο των 5.000 τετραγωνικών μέτρων όπου πιστεύεται ότι το τάγμα Bon Secours (Τάγμα των Αδελφών του Καλού Ελέους) έθαψε 796 βρέφη που πέθαναν στο ίδρυμα μητέρων και βρεφών Σεν Μέρις μεταξύ 1925 και 1961.

Η επιχείρηση, η οποία αναμένεται να διαρκέσει 2 χρόνια, σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο στην απόπειρα της χώρας να ξεπεράσει το τραύμα από την κακοποίηση και τη παραμέληση των παιδιών σε θρησκευτικά και κρατικά ιδρύματα, ειδικά εκείνων που έφεραν το κηλίδα της γέννησης εκτός γάμου. Η μεταχείρισή τους έχει χαρακτηριστεί ως κηλίδα στη συνείδηση του έθνους, όπως αναφέρει ο Guardian.

Το σημείο όπου θα γίνει η εκσκαφή στην Ιρλανδία

AP Photo/Peter Morrison

Στο Σεν Μέρις στο Τουάμ, ένα λεγόμενο ίδρυμα μητέρων και βρεφών όπου νεαρές γυναίκες και κορίτσια στέλνονταν για να γεννήσουν, ορισμένα βρέφη θάφτηκαν σε μια εγκαταλελειμμένη υπόγεια σηπτική δεξαμενή.

Αρχεία ταφής δεν υπήρχαν και οι θάνατοι έγιναν γνωστοί μόλις πριν από μια δεκαετία όταν η Κάθριν Κόρλες, μια τοπική ιστορικός, ανακάλυψε πιστοποιητικά θανάτου για 796 βρέφη. Αυτό οδήγησε σε δικαστική επιτροπή, σε συγγνώμη από το κράτος και σε μια υπόσχεση για ανασκαφή του χώρου.

«Είμαι πολύ, πολύ ανακουφισμένη που ξέρω ότι επιτέλους συμβαίνει», λέει η Κόρλες.

«Ήταν μια πολύ μεγάλη διαδρομή. Είναι λίγο συγκλονιστικό. Το περίμενα τόσο καιρό. Είναι χαρά για μένα και για τις οικογένειες που περιμένουν με την ελπίδα ότι θα βρουν τον δικό τους μικρό συγγενή», προσθέτει.

Μεγάλο μέρος του χώρου ανασκαφής - που βρίσκεται στη μέση ενός συγκροτήματος κατοικιών - έχει σφραγιστεί για το σκοπό αυτό.

Πολυμελής ερευνητική ομάδα πίσω από την ανασκαφή

Στην 18μελή ερευνητική ομάδα, συμμετέχουν αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι και εγκληματολόγοι από την Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Κολομβία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ, υπό την διεύθυνση του Ντάνιελ Μακ Σουίνι, πρώην απεσταλμένου της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού.

Η επιχείρηση στοχεύει στην ανάκτηση όλων των ανθρώπινων λειψάνων, στην απόπειρα ταυτοποίησής τους, στην επιστροφή τους στις οικογένειές τους και στην εκ νέου ταφή τους με αξιοπρέπεια. Το μέγεθος και η τοποθεσία του χώρου, το φιλτράρισμα του νερού και η ανάμειξη των λειψάνων, καθώς και η εγγύτητα άλλων λειψάνων από την εποχή του λιμού και των πτωχοκομείων του 19ου αιώνα, καταστούν την επιχείρηση εξαιρετικά περίπλοκη, δήλωσε ο Μακ Σουίνι.

«Όλα αυτά μαζί κάνουν μεγαλύτερη την πρόκληση», τόνισε.

«Πρόκειται για ανάκτηση σε εγκληματολογικό επίπεδο, συνεπώς είναι σαν μια σκηνή αστυνομικής έρευνας. Η ομάδα μας περιλαμβάνει άτομα με εμπειρία στη διαχείριση σκηνής εγκλήματος. Η νομοθεσία απαιτεί να καλέσουμε τον ιατροδικαστή ή την αστυνομία εάν βρούμε στοιχεία αφύσικου θανάτου», υπογράμμισε.

Πώς θα γίνει η εκταφή

Ο εκσκαφέας, ο οποίος διαθέτει έναν ειδικό κουβά χωρίς δόντια, θα δουλεύει αργά και θα σταματά όταν οι αρχαιολόγοι έβλεπαν κάτι ενδιαφέρον, δήλωσε ο Μακ Σουίνο. Η ομάδα διαθέτει γραφεία και ένα εργαστήριο στο χώρο που μπορεί να κάνει προκαταρκτική αναστοιχείωση πριν στείλει υλικό σε ένα μεγαλύτερο εργαστήριο. Μερικοί συγγενείς των νεκρών παιδιών έχουν ήδη παράσχει δείγματα DNA.

Οι μοναχές Bon Secours διηύθυναν το ίδρυμά τους με την έγκριση του ιρλανδικού κράτους.Το 1975, 2 αγόρια που έψαχναν για μήλα έπεσαν πάνω σε ανθρώπινα οστά στην εγκαταλελειμμένη σηπτική δεξαμενή. Οι αρχές δεν ανέλαβαν καμία δράση ως που η Κόρλες, πρώην γραμματέας εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας με ενδιαφέρον για την τοπική ιστορία, δημοσίευσε έρευνα που αναδείχθηκε από τοπικά και στη συνέχεια εθνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης το 2014.

Η Κόρλες είπε ότι ελπίζει ότι τα λείψανα, τα οποία βρίσκονται κατά πρόσβαση 2 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, θα ταυτοποιηθούν.

«Τόσα πολλά μικρά κόκαλα έχουν αναμειχθεί επειδή μπήκε νερό. Ας ελπίσουμε ότι θα μπορέσουν να τα βρουν», καταλήγει.