Εντάσεις και διχασμός στη νέα ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης
Η Σλοβακία απευθύνει επείγουσα έκκληση για ταχεία συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την πολιτική απεξάρτησης της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο, σε μια κρίσιμη στιγμή για το ενεργειακό μέλλον της Ένωσης. Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο προειδοποίησε για σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση που προχωρήσει χωρίς ειδική πρόβλεψη το σχέδιο τερματισμού των εισαγωγών ρωσικού αερίου, κάνοντας λόγο για ελλείψεις, αύξηση τιμών και νομικές επιπτώσεις για την Gazprom Slovakia, τον κύριο προμηθευτή της χώρας.
Η Σλοβακία, μαζί με την Ουγγαρία, αποτελεί τη βασική εστία αντίστασης στα σχέδια της Ε.Ε. για πλήρη απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες έως το 2027. Οι δύο χώρες προβάλλουν ως κύριο επιχείρημα την ασφάλεια εφοδιασμού τους, υποστηρίζοντας ότι η Ε.Ε. παραγνωρίζει τις ιδιαίτερες εξαρτήσεις των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Η συζήτηση για το μέλλον της ενεργειακής στρατηγικής της Ε.Ε. γίνεται σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο περιβάλλον, καθώς οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να περιορίσουν τη διαρροή πληροφοριών που αφορούν τα εθνικά σχέδια σταδιακής μείωσης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου. Έγγραφο εσωτερικής κυκλοφορίας της Ε.Ε. αποκαλύπτει την πρόθεση να εφαρμοστεί ρήτρα «επαγγελματικού απορρήτου», ώστε να μην δημοσιοποιούνται πρόωρα λεπτομέρειες για εναλλακτικές πηγές προμήθειας, χρονοδιαγράμματα και ειδικά μέτρα που προτίθενται να λάβουν τα κράτη-μέλη. Στόχος της προσέγγισης αυτής είναι η αποτροπή κερδοσκοπίας και η σταθεροποίηση της αγοράς ενέργειας.
Η Δανία, η οποία προεδρεύει του Συμβουλίου της Ε.Ε., στηρίζει τη στρατηγική αυτή, επισημαίνοντας ότι η πλήρης διαφάνεια θα μπορούσε να προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές, αυξάνοντας τη μεταβλητότητα των τιμών και τις ανησυχίες των επενδυτών.
Ωστόσο, η στάση της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας είναι κάθετα αντίθετη. Η Μπρατισλάβα έχει απειλήσει να μπλοκάρει το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, τονίζοντας ότι οι Βρυξέλλες δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν χώρες με μεγάλη εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Ο διχασμός αυτός αναδεικνύει τη δυσκολία της Ε.Ε. να διαμορφώσει μια ενιαία στρατηγική που θα ικανοποιεί τόσο τις χώρες με υψηλή εξάρτηση από τη Ρωσία όσο και εκείνες που ήδη έχουν διαφοροποιήσει τις πηγές τους.
Οι εξελίξεις έχουν ήδη προκαλέσει ανησυχία στους επενδυτές του ενεργειακού τομέα. Η πρόταση περί μυστικότητας μειώνει το επίπεδο προβλεψιμότητας, ενισχύοντας τη δυνατότητα για κερδοσκοπία και καθιστώντας πιο ασταθείς τις αγορές ενέργειας. Η αβεβαιότητα για το πώς και πότε οι χώρες της Ε.Ε. θα περιορίσουν τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου επιβαρύνει το κλίμα για νέες επενδύσεις, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο αστάθειας σε μια ήδη εύθραυστη αγορά.
Η θέση της Σλοβακίας αντικατοπτρίζει, σε ευρύτερο επίπεδο, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει ενεργειακή αυτονομία χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή της και την ενεργειακή ασφάλεια όλων των κρατών-μελών. Η έκβαση των διαπραγματεύσεων τις επόμενες ημέρες θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία όχι μόνο της ενεργειακής πολιτικής αλλά και της γεωπολιτικής στρατηγικής της Ένωσης απέναντι στη Ρωσία. Όλα σε μια κλωστή…