Κολοκυθά: Η λειψυδρία δεν είναι συνώνυμη με την ανομβρία - Τα «αγκάθια» και οι τρόποι αντιμετώπισης

Στα ερωτήματα αυτά απαντά στο CNN Greece η καθηγήτρια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του ΑΠΘ και πρόεδρος του Κέντρου της UNESCO Ολοκληρωμένης και Διεπιστημονικής Διαχείρισης Υδατικών Πόρων (ΚΕΟΔΔΥΠ), Ελπίδα Γ. Κολοκυθά, ξεκινώντας από τα βασικά:

«Η λειψυδρία δεν είναι συνώνυμη με την ανομβρία. Ούτε παραπέμπει ετσιθελικά σε ανυδρία».

Όπως εξηγεί η καθηγήτρια, «η λειψυδρία είναι ανθρωπογενής και οφείλεται αφενός στην απουσία πολιτικής διαχείρισης των υδατικών πόρων και αφετέρου στην ένδεια κατάλληλων και σύγχρονων υδραυλικών έργων αποθήκευσης και μεταφοράς του νερού».

• Επιστήμονες ανακάλυψαν τυχαία υλικό που συλλέγει πόσιμο νερό από τον αέρα, χωρίς κόπιασμα ή φίλτρα

«Είναι το αποτέλεσμα αρνητικών ισοζυγίων στις υδρολογικές λεκάνες και συνεπώς το αποτέλεσμα της κατανάλωσης μεγαλύτερων ποσοτήτων νερού από όσες είναι διαθέσιμες». Τα φαινόμενα λειψυδρίας μπορεί να οφείλονται είτε σε μειωμένες βροχοπτώσεις, είτε σε αυξημένη ζήτηση ή και σε έναν συνδυασμό των δυο.

Ιδιαίτερα, δε, το καλοκαίρι, όπως επισημαίνει η ίδια, η ζήτηση του νερού λόγω τουρισμού υπερβαίνει κατά πολύ τη φέρουσα ικανότητα των νησιών και των παράκτιων περιοχών, σε ό,τι αφορά στην φυσική προσφορά σε νερό.

Το 80% της ετήσιας κατανάλωσης νερού λόγω άρδευσης

Την ίδια ώρα, μεγάλη «πληγή» στη διαχείριση του νερού στη χώρα μας αποτελεί η τεράστια ζήτηση για λόγους άρδευσης.

Οι αριθμοί όμως «μιλάνε» από μόνοι τους: Η αγροτική ζήτηση στη χώρα μας καταναλώνει το 80% της ετήσιας κατανάλωσης νερού. «Στον αγροτικό τομέα έχουμε τεράστιες απώλειες λόγω διαρροών, κακοσυντηρημένων δικτύων και υδροβόρων μεθόδων άρδευσης» επισημαίνει η κα Κολοκυθά.

Στην «εξίσωση» η πρόκληση της κλιματικής κρίσης

Την ιδιαίτερα περίπλοκη αυτή «εξίσωση» της διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας επιδεινώνει περαιτέρω η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, η οποία στην περιοχή της Μεσογείου εμφανίζεται είτε με τη μορφή της μείωσης των βροχοπτώσεων, είτε με τη μορφή διαδοχικών περιόδων έντονων φαινομένων ξηρασίας και πλημμυρών.

Η Ελλάδα, πάντως, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, καθώς το νερό και η ζήτησή του να είναι ανομοιόμορφα και άνισα κατανεμημένα στον χρόνο και τον χώρο.

«Το νερό στη δική μας περιοχή της Μεσογείου υπάρχει πάντα εκεί και όπου δεν χρειάζεται. Όπως στην ορεινή χώρα τον χειμώνα, που έχει μεγάλα ύψη βροχής, ενώ, αντίστοιχα, δεν υπάρχει το καλοκαίρι στα νησιά και στις παράκτιες περιοχές, όπου συγκεντρώνονται οι μεγάλες καταναλώσεις λόγω τουρισμού και λόγω αγροτικής δραστηριότητας» υπογραμμίζει η επιστήμονας.

Το μεγάλο «αγκάθι», όμως, όπως επισημαίνει ίδια είναι η «επικρατούσα αντίληψη ότι η λειψυδρία δεν είναι αποτέλεσμα ανυπαρξίας πολιτικής νερού και έλλειψης σύγχρονων υδραυλικών έργων, αλλά αποτέλεσμα μείωσης μόνο των βροχοπτώσεων και των υδατικών αποθεμάτων».

Εικόνες απο την τεχνητή λίμνη του Μόρνου, δείχνουν τα κτήρια του πλημμυρισμένου χωριού Κάλλιο που εμφανίστηκαν λόγο της ξηρασίας

Nick Paleologos / SOOC

Κρούει, δε, τον κώδωνα του κινδύνου, σημειώνοντας πως «όσο αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις δεν αντιλαμβάνονται την πραγματική φύση της λειψυδρίας, τόσο θα συνεχίσουν να κάνουν τα ίδια λάθη και να μην προσαρμόζουν την ξετύλιγμα στα πραγματικά υδατικά αποθέματα».

«Αυτή είναι, άλλωστε, η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης. Η προσαρμογή των αναγκών στη φύση και όχι το αντίθετο» τονίζει.

Σε αυτό το μωσαϊκό προβλημάτων, τα νησιά, καθώς και οι αγροτικές και οι αστικές περιοχές καταπονούνται περισσότερο, κυρίως λόγω αυξημένης ζήτησης νερού το καλοκαίρι.

Οι δυνατότητες

Με το μέλλον να προδιαγράφεται δυσοίωνο, λοιπόν, σε αυτή τη σύνθετη πραγματικότητα της αυξημένης ζήτησης νερού, αφενός λόγω υπερβολικής κατανάλωσης και λόγω απουσίας κατάλληλων υδραυλικών έργων και αφετέρου λόγω της μεγάλης υδρολογικής μεταβλητότητας και της μειωμένης προσφοράς νερού λόγω κλιματικής αλλαγής, οι δυνατότητες είναι συγκεκριμένες. Δυνατότητες που διαμορφώνονται σε τρεις άξονες, σύμφωνα με την επιστήμονα Διαχείρισης Υδατικών Πόρων:

1. Ενίσχυση των διαθέσιμων υδατικών αποθεμάτων με σχεδιασμό νέων υδραυλικών έργων για την αποθήκευση και τη μεταφορά του νερού, καθώς και μέσω του εμπλουτισμού των υπόγειων νερών με αναδάσωση στα ορεινά των καμένων δασών και μέσω της κατασκευής μικρών φραγμάτων εμπλουτισμού των υδροφορέων.
2. Μείωση των απωλειών του νερού, μέσω του εκσυγχρονισμού των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης.
3. Μείωση της ζήτησης του νερού μέσω πολιτικών εξοικονόμησης και διαχείρισης της ζήτησης. Τέτοιες πολιτικές είναι η προσαρμογή των αναγκών σε νερό στα πραγματικά υδατικά αποθέματα, με μείωση του μαζικού τουρισμού και αύξηση του ποιοτικού, καθώς και με μεταποίηση των υδροβόρων και μη ανταγωνιστικών διεθνώς καλλιεργειών, όπως το βαμβάκι, με καλλιέργειες που καταναλώνουν λιγότερο νερό.

Χαμηλή η στάθμη στο φράγμα Αστερίου

ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI

Η λειψυδρία είναι ανθρωπογενής, δεν είναι θεομηνία

Εφιστώντας την προσοχή στον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν οι αρμόδιες Αρχές, η κα Κολοκυθά ξεκαθαρίζει: Η λειψυδρία είναι ανθρωπογενής και δεν είναι θεομηνία ή αποτέλεσμα φυσικής καταστροφής. Η λύση είναι στα «χέρια μας».

«Αφενός στα χέρια όσων παίρνουν τις αποφάσεις, οι οποίοι πρέπει να αντιληφθούν ότι πρέπει η ξετύλιγμα να προσαρμοστεί, με κατάλληλες πολιτικές και με κατάλληλα και σύγχρονα υδραυλικά έργα, στη δυσμενή κλιματική πραγματικότητα της εποχής. Και αφετέρου στα χέρια όλων μας» τονίζει συγκεκριμένα.

«Η λύση στο πρόβλημα του νερού είναι η προσαρμογή των οικονομικών δραστηριοτήτων στα διαθέσιμα ανανεώσιμα αποθέματα νερού, αλλά και η εξοικονόμηση, δηλαδή η προσαρμογή από εμάς τους ίδιους στη δυσμενή σημερινή πραγματικότητα και να ξοδεύουμε λιγότερο νερό».