Μπορεί το καθεστώς του Ιράν να καταρρεύσει εκ των έσω; Και ποιος θα αναλάβει;

«Η υπομονή μας εξαντλήθηκε. Καλή τύχη». Με αυτή τη φράση, ο Ντόναλντ Τραμπ απευθύνθηκε χθες απευθείας στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, προϊδεάζοντας για ένα αμερικανικό πλήγμα. Η ισραηλινή επιχείρηση “Rising Lion” έχει ήδη διαλύσει την ψευδαίσθηση στρατηγικού ελέγχου της Τεχεράνης.

Οι στρατηγοί δολοφονούνται στα υπνοδωμάτιά τους με τη βοήθεια πληροφοριοδοτών από μέσα. Οι πολίτες φεύγουν μαζικά από την πρωτεύουσα και στα social media πανηγυρίζουν τους θανάτους των «εχθρών του λαού» με εικονίδια σουβλισμένου κεμπάπ.

Κι όμως, το καθεστώς τόσο χρόνια μένει πανίσχυρο στην εξουσία. Είναι διεφθαρμένο, ανελεύθερο, γερασμένο, και μισητό από μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Έχει χρεοκοπήσει ηθικά και πολιτικά. Κι όμως επιβιώνει.

Γιατί έχει μάθει να κυβερνά μέσα από τον φόβο και την καταστολή. Αλλά και γιατί δεν έχει εμφανιστεί ακόμη καμία αξιόπιστη, οργανωμένη εναλλακτική. Οι εξεγέρσεις πνίγηκαν. Οι διαφωνούντες φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Και η απουσία ηγεσίας, στόχου και ενότητας επιτρέπει στο σύστημα να ανακυκλώνει την επιβίωσή του ακόμη και μέσα στο χάος.

Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν θα πέσει το καθεστώς, αλλά τι θα ακολουθήσει. Αν ο Τραμπ προχωρήσει τελικά σε πλήγμα κατά του Ιράν το κενό εξουσίας που μπορεί να προκύψει δεν θα μείνει ακάλυπτο.

Ποιος όμως θα γεμίσει το κενό; Ο Ερντογάν καραδοκεί. Το έκανε στη Συρία, το επιχείρησε στη Λιβύη, γιατί όχι και στο Ιράν; Για την Αθήνα – και όχι μόνο – ο φόβος δεν είναι η απουσία των μουλάδων. Είναι η παρουσία μιας Τουρκίας που θα εκμεταλλευτεί το χάος για να στήσει ένα ακόμη γεωπολιτικό προτεκτοράτο. Και τότε η αταξία στη Μέση Ανατολή θα φτάσει ανησυχητικά κοντά.