Ο απρόβλεπτος «ειρηνοποιός» που αλλάζει τον κόσμο

Ουκρανία, Συρία, Ιράν, Ινδία-Πακιστάν, συμφωνίες με τη Χαμάς και τους Χούθι  στην Υεμένη, χαλάρωση του εμπορικού πολέμου με την Κίνα: Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται ως ο «ειρηνοποιός» που μπορεί να συμβάλει στη διευθέτηση των πιο «θερμών» εστιών έντασης σε όλον το πλανήτη.

«Δεν είναι ένας τυχαίος ανεμοστρόβιλος που δημιουργεί μόνο χάος και δεν πετυχαίνει τίποτα», λένε Ευρωπαίοι διπλωμάτες. «Ο Τραμπ είχε κάνει το σύνθημά του το “Πρώτα η Αμερική”. Αυτό θεωρήθηκε ως ένας νέος απομονωτισμός, αλλά τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος εφαρμόζει το αντίθετο, κάνοντας μια στροφή 180 μοιρών στην αμερικανική εξωτερική πολιτική», προσθέτουν.

Μήπως ο Τραμπ αισθάνεται ξαφνικά ένα είδος παγκόσμιας ευθύνης; Υπό την ηγεσία του, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξελιχθούν από παγκόσμιο χωροφύλακα, σε υπέρμαχο της ειρήνης; Αυτό θα ήταν τουλάχιστον, έκπληξη», γράφει η γερμανική Tagespiegel και προσθέτει: «Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι και παραμένει απρόβλεπτος, ωστόσο αυτό δεν αποκλείουν τις επιτυχίες των διαπραγματεύσεων και τη νέα δυναμική».

Ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχουν οι  Ρωσο – ουκρανικές διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, καθώς οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες -μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές -, ο Τραμπ ήταν αυτός που έφερε στο ίδιο τραπέζι τη Μόσχα και το Κίεβο, μετά από τρία χρόνια πολέμου.

Η πρώτη, προγραμματισμένη περιοδεία του Αμερικανού προέδρου στο εξωτερικό κατά τη δεύτερη θητεία του, δεν οδήγησε στην Ευρώπη, αλλά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η οποία μαστίζεται από την κρίση.

Συμφωνία με το Ιράν

Πέρα από τις σημαντικές επενδυτικές συμφωνίες που υπέγραψε με τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Εμιράτα, ο Τραμπ δήλωσε  στη Ντόχα ότι οι ΗΠΑ «βρίσκονται σε πολύ σοβαρές διαπραγματεύσεις με το Ιράν για μακροχρόνια ειρήνη». Μια δήλωση που  έγινε δεκτή με ικανοποίηση από τον Σαουδάραβα υπουργό ς Εξωτερικών, πρίγκιπα Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν και οδήγησε αμέσως σε μεγάλη μείωση κατά 3% στις τιμές του πετρελαίου, ενισχύοντας αντικειμενικά την παγκόσμια οικονομία. ΄

Η Τεχεράνη αντέδρασε άλλωστε πολύ θετικά δηλώνοντας  έτοιμη να αποδεχτεί μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα  του Ιραν ,με αντάλλαγμα την άμεση άρση των κυρώσεων, όπως δήλωσε στο NBC News ο Αλί Σαμχανί, σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεΐ.

Ερωτηθείς εάν το Ιράν θα συμφωνούσε να υπογράψει συμφωνία εάν πληρούνταν αυτοί οι όροι, ο Σαμχανί απάντησε «ναι », ανέφερε το αμερικανικό κανάλι. «Είναι ακόμα πιθανό. Αν οι Αμερικανοί κάνουν αυτό που λένε, σίγουρα μπορούμε να έχουμε καλύτερες σχέσεις », κάτι που « θα βελτιώσει την κατάσταση στο εγγύς μέλλον », δήλωσε ο Ιρανός αξιωματούχος στο NBC News.

Προηγουμένως βέβαια, η κυβέρνηση Τραμπ είχε ασκήσει πολιτική «μέγιστης πίεσης» προς το Ιράν, επιβάλλοντας νέες κυρώσεις.

Ο Αλί Σαμχανί δήλωσε ότι το Ιράν θα δεσμευτεί να μην κατασκευάσει ποτέ πυρηνικά όπλα, να απορρίψει το απόθεμα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού, να εμπλουτίσει ουράνιο μόνο σε επίπεδα απαραίτητα για πολιτική χρήση και να επιτρέψει σε διεθνείς επιθεωρητές να επιβλέπουν τη διαδικασία, με αντάλλαγμα την άμεση άρση όλων των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ

Εκτός από το Ιράν, ο Τραμπ χρειάζεται την υποστήριξη των αραβικών κρατών εάν θέλει να σημειώσει πρόοδο στην εκτόνωση των σημείων ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.

Στο Ριάντ, ο Αμερικανός πρόεδρος πραγματοποίησε μια θεαματική προσέγγιση με τον νέο ηγέτη της Συρίας, Αχμαντ αλ Σαράα, παρά το γεγονός ότι ήταν πρώην τρομοκράτης και ηγετικό στέλεχος της Αλ Κάιντ

Ο ντε φάκτο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν καυχήθηκε άλλωστε ότι  ήταν αυτός που πρότεινε στον Τραμπ την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας.

Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο σημείο  ότι απέφυγε  να πιέσει τη Σαουδική Αραβια να ενταχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ, τις οποίες ο Τραμπ ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του. Ένα σημείο καμπής σε σύγκριση με την προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, που είχε πιέσει τη Σαουδική Αραβία να ενταχθεί, αξιοποιώντας τις απειλές για την περιφερειακή σταθερότητα. Ο Τραμπ ζήτησε πάντως «διακριτικά» από τη Σαουδική Αραβία να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ, όπως γράφει η Haaretz .

Ο Αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει βέβαια ότι όσο η κυβέρνηση του Ισραήλ «κρέμεται» από ακραία εθνικιστικά στοιχεία , όπως ο υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και ο υπουργός Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμότριτς, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει προσέγγιση του Εβραϊκού κράτους με τη Σαουδική Αραβία και τις άλλες αραβικές χώρες.

Οι σχέσεις Τραμπ – Νετανιάχου

« Ο Τραμπ δεν συμφωνεί με το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν λαμβάνει υπόψη τις σχέσεις με τις αραβικές χώρες, για την πίεση που ασκεί για μια ολοκληρωτική σύγκρουση με το Ιράν, αλλά και για τα ζητήματα του Λιβάνου και της Συρίας», τονίζουν Αραβες διπλωμάτες. «Στον Λίβανο, η δομή της νέας κυβέρνησης είναι αμιγώς αμερικανική, με υπουργούς που έχουν επίσης διπλή υπηκοότητα.

Οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Συρία δημιουργούν επίσης ένα πολιτικό πρόβλημα, το οποίο ο Τραμπ προσπάθησε να ξεπεράσει αίροντας τις κυρώσεις κατά της συριακής κυβέρνησης: ένα μήνυμα που προειδοποιεί τον Νετανιάχου να μην αποσταθεροποιήσει ένα καθεστώς που υποστηρίζεται από την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες», σημειώνουν οι ίδιες πηγές. Εκτιμούν πάντως ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα βρουν έναν τρόπο να καταλήξουν σε συμφωνία, πιθανώς δίνοντας στον Νετανιάχου το ελεύθερο για τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη και ζητώντας σε αντάλλαγμα μια διαφορετική ισραηλινή στάση όσον αφορά τα άλλα ανοιχτά ζητήματα στη Μέση Ανατολή.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε άλλωστε ότι  οι ΗΠΑ θέλουν να αναλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και να την μετατρέψουν σε «ζώνη ελευθερίας». «Έχω κάποιες ιδέες για τη Γάζα που πιστεύω ότι είναι πολύ καλές: να γίνει ζώνη ελευθερίας, να φέρουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες και να γίνει ζώνη ελευθερίας», δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κατάρ.

Η Γάζα βιώνει πάντως προς το παρόν και πάλι σκηνές τρόμου, καθώς τουλάχιστον 84 άνθρωποι σκοτώθηκαν τις τελευταίες ημέρες σε ισραηλινές επιχειρήσεις.