Ο πόλεμος που ονειρεύτηκε ο Νετανιάχου

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ζει τη στιγμή που περίμενε για δεκαετίες: έναν πόλεμο με το Ιράν. Από την εποχή που εισήλθε στην πολιτική, υπήρξε σταθερός στην πεποίθηση πως το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα συνιστά υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ.

Η σύγκρουση που έχει ξεσπάσει από τις 13 Ιουνίου 2025 μπορεί να μοιάζει με προμελετημένο σχέδιο, όμως κρύβει τεράστιους στρατηγικούς κινδύνους που ίσως ξεπερνούν τις δυνατότητες ακόμη και του ισχυρού ισραηλινού στρατού. Το όνειρο του Μπίμπι θα μπορούσε να μετατραπεί και σε παγκόσμιο εφιάλτη.

Αυτός ο πόλεμος δεν θυμίζει τις προηγούμενες επιθέσεις του Ισραήλ κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων – ούτε στο Ιράκ το 1981 ούτε στη Συρία το 2007. Το ιρανικό πρόγραμμα είναι διάσπαρτο, κρυμμένο πολύ βαθιά κάτω από το έδαφος και συνοδεύεται από ένα τεράστιο οπλοστάσιο πυραύλων.

Αντί να επικεντρωθεί στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού, το Ισραήλ χτυπά στρατηγικά κέντρα, κατοικίες στρατηγών και θέσεις εκτόξευσης πυραύλων, σε μια προσπάθεια να διαλύσει την ίδια την ηγεσία του ιρανικού καθεστώτος.

Το ρίσκο

Η απουσία εσωτερικής αντίστασης αυτή τη φορά –ούτε στρατηγοί ούτε σύμμαχοι – έδωσε στον Νετανιάχου το ελεύθερο. Με τον Τραμπ και πάλι στον Λευκό Οίκο, η γεωπολιτική δυναμική έχει αλλάξει. Η στήριξη των ΗΠΑ, αν και όχι ακόμη στρατιωτική, είναι πολιτικά σημαντική. Όμως ο Τραμπ, που βλέπει τον εαυτό του ως διαπραγματευτή και όχι κατακτητή, επιθυμεί συμφωνία. Αν οι απώλειες αυξηθούν και η ζημιά στις πυρηνικές υποδομές του Ιράν παραμένει περιορισμένη, ο Τραμπ μπορεί να απαιτήσει κατάπαυση του πυρός πριν το Ισραήλ πετύχει τους στόχους του.

Ο οικονομικός αντίκτυπος είναι επίσης τεράστιος. Ο πόλεμος κοστίζει στο Ισραήλ 300 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα, με τα αποθέματα αναχαιτιστικών πυραύλων να μειώνονται επικίνδυνα. Η ιρανική απειλή παραμένει υπαρκτή: ακόμη και μετά τις πρώτες επιθέσεις, η Τεχεράνη διαθέτει αρκετούς πυραύλους για να συνεχίσει να προκαλεί ζημιά στο Ισραήλ.

Στρατηγική εξόδου

Η ελπίδα για ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν –έμμεσα ενισχυμένη από δηλώσεις του ίδιου του Νετανιάχου – υπάρχει. Αλλά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι είμαστε κοντά σε κάτι τέτοιο.

Η ιρανική ηγεσία θεωρεί τον εμπλουτισμό ουρανίου όχι απλώς μέσο ισχύος, αλλά θεμέλιο της ίδιας της επιβίωσής της. Κι αν ο Νετανιάχου επιδιώκει να ξαναγράψει την υστεροφημία του μετά την αποτυχία του Οκτωβρίου 2023 με τη Χαμάς, το τίμημα για το Ισραήλ ίσως αποδειχθεί δυσβάσταχτο – αν ο πόλεμος συνεχιστεί χωρίς ξεκάθαρο στρατιωτικό ή διπλωματικό φινάλε.

Η στρατηγική επιτυχία δεν αρκεί. Χρειάζεται και στρατηγική εξόδου. Και προς το παρόν, κανείς δεν έχει.