Πώς εξηγείται η χλιαρή αντίδραση των χωρών του Κόλπου – Γιατί δεν στηρίζουν το Ιράν

Παρά τις εκφράσεις ανησυχίας, τις εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και τις καταδίκες των αμερικανικών πληγμάτων σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, τα κράτη του Αραβικού Κόλπου τηρούν σαφώς αποστασιοποιημένη στάση από την Τεχεράνη.

Κανένα δεν έσπευσε να εκφράσει έμπρακτη ή έστω ρητή στήριξη στο Ιράν. Και αυτό δεν είναι τυχαίο.

Το Ομάν –που παραδοσιακά διατηρεί ανοιχτούς διαύλους τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με την Τεχεράνη– εξέφρασε μεν «βαθιά ανησυχία και καταδίκη», χωρίς όμως καμία αναφορά στη στρατηγική ή στο μέλλον του ιρανικού καθεστώτος. Η Σαουδική Αραβία, εκ των βασικότερων συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή, τήρησε ιδιαίτερα προσεκτικό ύφος: έκανε λόγο για παραβίαση κυριαρχίας, υπογράμμισε όμως την ανάγκη για πολιτική λύση και παρέπεμψε στις διεθνείς πρωτοβουλίες. Το Κατάρ και η Αίγυπτος αρκέστηκαν σε γενικόλογες εκκλήσεις για ψυχραιμία.

Ο αλαζονικός ηγεμόνας

Η χλιαρή αυτή στάση δεν ερμηνεύεται μόνο με βάση τη σύμπραξη με τις ΗΠΑ ή τον φόβο ιρανικών αντιποίνων. Ερμηνεύεται και με όρους πικρίας και αποστασιοποίησης. Τα τελευταία χρόνια, η Ισλαμική Δημοκρατία υπήρξε για πολλούς στον αραβικό κόσμο ένας αλαζονικός, παρεμβατικός ηγεμόνας – από τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, μέχρι τους Χούθι στην Υεμένη και τις ιρανόφιλες πολιτοφυλακές στο Ιράκ. Το Ιράν όχι μόνο οπλίζει και χρηματοδοτεί αυτούς τους μηχανισμούς, αλλά τους έχει αφήσει ανεξέλεγκτους να εκτελούν αντιπάλους, να αποσταθεροποιούν γειτονικά κράτη και να λεηλατούν δημόσιους πόρους.

Σε πολλές αραβικές κοινωνίες –από τον Λίβανο ως τη Συρία– δεν υπάρχει κανένα απολύτως αίσθημα συμπάθειας για την Τεχεράνη. Η απόλαυση με την οποία Σύροι και Λιβανέζοι σχολίασαν τον θάνατο κορυφαίων ιρανών στρατηγών από ισραηλινά πλήγματα αποκαλύπτει ένα βαθύ, αθόρυβο μίσος για εκείνους που στήριξαν με σκληρότητα καθεστώτα σαν του Άσαντ. Το ίδιο ισχύει και στον Περσικό: η χαρά για την απώλεια ισχύος των Φρουρών της Επανάστασης δεν κρύβεται.

Ούτε συμπάθεια στο Ιράν, ούτε στήριξη στο Ισραήλ

Αυτό όμως δεν σημαίνει και στήριξη στο Ισραήλ. Η συνέχιση του πολέμου στη Γάζα και οι εικόνες καταστροφής έχουν προκαλέσει οργή σε πολλές αραβικές κοινωνίες. Όμως το Ισραήλ, με την αποφασιστικότητα και την επιτυχία των πληγμάτων του, επιβάλλεται ξανά ως η στρατιωτική υπερδύναμη της περιοχής – και αυτό φέρνει αμήχανες σιωπές.

Η έλλειψη ουσιαστικής αλληλεγγύης προς το Ιράν, ακόμη και από συμμάχους ή “ουδέτερους” παρατηρητές, αντανακλά ένα απλό γεγονός: το Ιράν δεν θεωρείται πλέον ούτε πρότυπο ούτε προστάτης. Θεωρείται απειλή. Και η στήριξή του δεν είναι για κανέναν αυτονόητη. Ούτε στον αραβικό κόσμο. Ούτε καν στους “συμμάχους” του.