Praemium Imperiale: To Νομπέλ των Τεχνών στην Αμπράμοβιτς

Το Praemium Imperiale αποτελεί μια από τις πιο αναγνωρισμένες διεθνείς διακρίσεις στον χώρο των τεχνών, τιμώντας το συνολικό έργο σημαντικών προσωπικοτήτων στη μουσική, την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, τη γλυπτική και το θέατρο/κινηματογράφο. Παρότι δεν είναι τόσο διαδεδομένο στο ευρύ κοινό όσο το *Νόμπελ*, η απονομή του σε κάποιον δημιουργό αντανακλά την εξαιρετική συμβολή του στον εκάστοτε τομέα.

Το βραβείο απονέμεται από την ιαπωνική Art Association από το 1989 και θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα βραβεία τέχνης παγκοσμίως. Οι προσωπικότητες που το λαμβάνουν έχουν αποδεδειγμένα επηρεάσει τόσο καλλιτεχνικά όσο και κοινωνικά το πεδίο δράσης τους.

Οι φετινοί βραβευθέντες και η τελετή στο Τόκιο

Το Praemium Imperiale 2025 απονέμεται στην επιδραστική καλλιτέχνιδα Μαρίνα Αμπράμοβιτς (γλυπτική), τον Πίτερ Ντόινγκ (ζωγραφική), τον Πορτογάλο αρχιτέκτονα Εντουάρτο Σούτο ντε Μούρα, τον Ούγγρο πιανίστα Αντράς Σιφ (μουσική) και τη χορογράφο Άννε Τερέζα ντε Κεερσσμέκερ (θέατρο/κινηματογράφος). Κάθε κατηγορία συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο περίπου 90.000 ευρώ.

Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο στο Τόκιο, παρουσία διακεκριμένων εκπροσώπων της τέχνης, της πολιτικής και της διπλωματίας, αλλά και μελών της αυτοκρατορικής οικογένειας. Το βραβείο τελεί υπό την αιγίδα του πρίγκιπα Χιτάτσι, αδελφού του επίτιμου αυτοκράτορα Ακιχίτο.

Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς: Πρωτοπόρος στην performance art

Η φετινή διάκριση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς, η οποία γεννήθηκε το 1946 στη Σερβία από γονείς παρτιζάνους, αποκτά ξεχωριστή σημασία για τον κόσμο των εικαστικών. Είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη ως μία από τις πλέον καθοριστικές φιγούρες της σύγχρονης *performance art*, επιδιώκοντας πάντα τη ρήξη με τις καθιερωμένες φόρμες, εξερευνώντας τα όρια του σώματος και της αντοχής, και αναδεικνύοντας την ανθρώπινη εμπειρία.

Η Αμπράμοβιτς σπούδασε και δίδαξε Καλές Τέχνες στη Σερβία, ενώ μετέπειτα μετέφερε τη δημιουργική της δραστηριότητα αρχικά στην Ολλανδία και στη συνέχεια σε διεθνές επίπεδο. Η συνεργασία της με τον Ουλάι, τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως σύντροφο, υπήρξε καταλυτική, διαμορφώνοντας μια νέα καλλιτεχνική γλώσσα με επίκεντρο τη σωματικότητα και τη συναισθηματική εγγύτητα.

Έργα και εκθέσεις της έχουν παρουσιαστεί σε κορυφαία μουσεία παγκοσμίως. Το 1997 βραβεύτηκε με τον Χρυσό Λέοντα στη Μπιενάλε της Βενετίας για το Balkan Barroque, μία οπτικοποιημένη performance με έμπνευση από τη βαλκανική ταυτότητα. Η απονομή του Praemium Imperiale στην Αμπράμοβιτς αποτελεί μια ηχηρή αναγνώριση της συμβολής της στη σύγχρονη τέχνη.

Διεθνές κύρος και διαδικασία επιλογής

Οι νικητές του βραβείου επιλέγονται από διεθνείς επιτροπές, με συμμετοχές προσωπικοτήτων από χώρες όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Από τη Γερμανία, αξίζει να αναφερθεί ο σημαντικός συμβουλευτικός ρόλος του πρώην προέδρου Ρίχαρντ φον Βαϊτσέκερ.

Η επιλογή στηρίζεται κυρίως στην *πολιτιστική επιρροή που ασκείται διαχρονικά*, ανεξαρτήτως εθνικής προέλευσης ή καλλιτεχνικής προσέγγισης.

Κατά το παρελθόν, το Praemium Imperiale έχει απονεμηθεί, μεταξύ άλλων, στις Σίντυ Σέρμαν (ζωγραφική), Στιβ Ράιχ (μουσική), Νόρμαν Φόστερ (αρχιτεκτονική) και Γιοκό Όνο (θέατρο/κινηματογράφος). Πολλοί τιμηθέντες έχουν προκαλέσει συζητήσεις ή αναδείξει επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα μέσω των έργων τους.

Εκπροσωπήσεις & Επικρίσεις

Ανάμεσα στους βραβευθέντες συμπεριλαμβάνονται και σημαντικοί Γερμανοί καλλιτέχνες όπως οι Γκέρχαρντ Ρίχτερ, Άνσελμ Κίφερ, Ρεμπέκα Χορν, Πίνα Μπάους, Φράι Ότο, Άνε Σοφί Μούτερ και ο σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς. Ωστόσο, το βραβείο έχει δεχθεί επικρίσεις για την περιορισμένη συμμετοχή δημιουργών από την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, παρά τον διεθνή του χαρακτήρα.

Ενδεικτικά, το 2017 τιμήθηκαν ο Γιουσού Ντουρ (Σενεγάλη, μουσική) και ο γλύπτης Ελ Ανατσούι (Γκάνα), ενώ το 2023 ο αρχιτέκτονας Φράνσις Κερέ (Μπουρκίνα Φάσο). Από την Ασία ξεχωρίζουν ο Κορεάτης ζωγράφος Λι Ούφαν (βραβείο το 1993) και ο Άνις Καπούρ, γεννημένος στη Βομβάη, που βραβεύτηκε το 2011 για τα μνημειώδη γλυπτά του.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Πηγή: Deutsche Welle

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.