Τα «καμπανάκια» της Κομισιόν για το τέλμα παραγωγικότητας στην Ελλάδα – Ποιες είναι οι προκλήσεις για την ανάπτυξη

Προειδοποίηση για τις προοπτικές της ανάπτυξης της χώρας, συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα στο πλαίσιο των Εαρινών Προβλέψεων 2025.

Η Κομισιόν επισημαίνει πως ναι μεν η Ελλάδα έχει σημειώσει κάποια βήματα προόδου, ωστόσο συνεχίζει να εμφανίζει περιορισμένη βελτίωση στην παραγωγικότητα εργασίας, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τις δυνατότητες μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως η αύξηση της παραγωγικότητας ανά ώρα εργασίας παραμένει χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ το επενδυτικό κενό είναι ακόμα σημαντικό.

Πράγματι, όπως αποδεικνύουν και τα επίσημα στοιχεία, παρά τις προσπάθειες για ενίσχυση της παραγωγικότητας στην Ελλάδα, η χώρα εξακολουθεί να υστερεί σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με την Eurostat, η παραγωγικότητα εργασίας στην Ελλάδα παραμένει περίπου στο 60% του μέσου όρου της ΕΕ, παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι απασχολούνται κατά μέσο όρο 39,8 ώρες την εβδομάδα, έναντι 36 ωρών στην ΕΕ.

Την ίδια στιγμή, έρευνα του ΚΕΠΕ δείχνει πως αν και η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής παρουσίασε αύξηση 2,9% το 2024 όταν χρησιμοποιούνται οι ώρες εργασίας ως εισροή εργασίας και 3,8% όταν χρησιμοποιείται η απασχόληση ως εισροή εργασίας, η παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας εξακολουθεί να είναι χαμηλή σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ.

Στην έκθεση της Κομισιόν, προτείνεται ως απάντηση η έγκαιρη και πλήρης εφαρμογή των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, πολιτικές που θα βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα των δημόσιων επενδύσεων και ενθαρρύνουν την καινοτομία, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, αν και εφόσον λυθούν ζητήματα που αφορούν την ματερρύθμιση και τονκεσυγχρονσιμό της δημόσιας διοίκησης.

Ωστόσο, επισημαίνεται πως παρά τις σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και ψηφιακά έργα τα τελευταία χρόνια, οι διαχρονικές αδυναμίες παραμένουν, όπως η ανεπαρκής τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων, η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων στο εργατικό δυναμικό, και οι θεσμικές καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και στην απονομή δικαιοσύνης.

Τροχοπέδη η δομή της ελληνικής οικονομίας

Όπως έχουν επισημάνει επανειλημμένα επίσημοι φορείς, ανάχωμα στην αντιμετώπιση των παραπάνω αδυναμιών του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα, είναι η ίδια η δομή της ελληνικής οικονομίας, η οποία απαρτίζεται κατά 99,7% από πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Αυτό σημαίνει πως η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων, παρουσιάζει:

• Περιορισμένες επενδύσεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό, ψηφιοποίηση και R&D, καθιστώντας τες λιγότερο παραγωγικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις που μπορούν να εκμεταλλευτούν οικονομίες κλίμακας.
• Ο κατακερματισμός της ελληνικής αγοράς λόγω της πληθώρας μικρών επιχειρήσεων οδηγεί σε χαμηλή εξωστρέφεια και χαμηλή προστιθέμενη αξία, καθώς οι ελληνικές ΜμΕ συχνά δεν διαθέτουν δομές για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ξένες αγορές, και παραμένουν προσανατολισμένες στην εσωτερική ζήτηση.
• Η ύπαρξη πολλών μικρών επιχειρήσεων συνδέεται με λιγότερο εξειδικευμένες εργασίες και χαμηλότερη οργανωτική απόδοση, μειώνοντας την παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο, κάτι που σύμφωνα με την Eurostat, αποδίδεται στη διάρθρωση της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
• Οι ΜμΕ, συν τους άλλοις, αντιμετωπίζουν περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια και δίκτυα, καθώς έχουν μεγαλύτερα εμπόδια στο να αποσπάσουν τραπεζική χρηματοδότηση ή ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ σπάνια συμμετέχουν σε συνεργατικά δίκτυα και clusters που ενισχύουν την τεχνογνωσία και τις παραγωγικές συνεργασίες.

Ως εκ τούτου, τα επιμέρους μέτρα ενίσχυσης των επενδύσεων και της παραγωγής είναι σε θετική κατεύθυνση, αν και τα αποτελέσματα τους πάντα θα προσκρούουν στο «ταβάνι» που θέτει η ίδια η διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας.