Το Ισραήλ και το Ιράν παίζουν με τη φωτιά - Τι να περιμένουμε μετά το χτύπημα

Με «καζάνι που βράζει» μοιάζει η Μέση Ανατολή μετά τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται μετά την επίθεση του Ιράν με πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ τη νύχτα της 13ης Απριλίου και την ισραηλινή απάντηση με πλήγμα σε ιρανικούς στόχους στο Ισφαχάν τα ξημερώματα της Παρασκευής (19.4.24).

Η ισραηλινή επίθεση στο Ισφαχάν ήρθε ως αντίποινα για την ιρανική επίθεση στο Ισραήλ, η οποία ήταν, σύμφωνα με την Τεχεράνη, απάντηση στο ισραηλινό χτύπημα στην πρεσβεία του Ιράν στη Δαμασκό στις αρχές του μήνα.

Σύμφωνα με τον Guardian, πλέον υπάρχει πλήρης ανατροπή των κανόνων που μέχρι σήμερα ακολουθούσαν Ισραήλ και Ιράν στη μεταξύ τους αντιπαράθεση, η οποία φαίνεται να αποκτά πλέον πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά, καθώς το όριο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενική ανάφλεξη έχει ξεπεραστεί.

Τα χτυπήματα έφεραν στο φως έναν μακροχρόνιο σκιώδη πόλεμο μεταξύ των δύο πλευρών, γράφει ο Guardian και έρχονται επίσης με φόντο την υποστήριξη του Ιράν προς τη Χαμάς, η επίθεση της οποίας στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου προκάλεσε την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα.

Πλέον έχει ξεπεραστεί ένα όριο, εκείνο του αμοιβαίου φόβου και της αυτοσυγκράτησης. Και ενώ πολλοί αναλυτές και αξιωματούχοι εκτιμούν ότι ένα περιορισμένο ισραηλινό χτύπημα στο Ιράν θα μπορούσε να σημαίνει επιστροφή στο προηγούμενο status quo, μια άλλη ανάγνωση εκφράζει την ανησυχητική πιθανότητα ότι αυτή η σύγκρουση έχει γίνει πιο δυναμική.

Μία άλλη πηγή ανησυχίας αποτελεί η αποτυχία των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ τους τελευταίους έξι μήνες, τόσο για την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου όσο και για τον λάθος υπολογισμό του τρόπου με τον οποίο το Ιράν θα απαντούσε στο χτύπημα της 1ης Απριλίου στη Δαμασκό. Όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος, οι ίδιες υπηρεσίες και οι ίδιοι άνθρωποι καλούνται να προβούν σε εκτιμήσεις της κατάστασης.

Πολιτικά, είναι δύσκολο να δούμε πώς μια τόσο περιορισμένη απάντηση από το Ισραήλ ωφελεί τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Για έναν ηγέτη που έχει προβάλλει τόσο πολύ την απειλή που θέτει το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα, ένα ισραηλινό χτύπημα που είναι τόσο περιορισμένο θα θεωρηθεί από πολλούς όχι ως ένδειξη τόλμης και αποφασιστικότητας , όπως θα ήθελε ο Νετανιάχου, αλλά αδυναμίας.

Ήδη ο σύμμαχος του συνασπισμού του Νετανιάχου και υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γκβίρ, ο οποίος προσβλέπει σε ψήφους από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος Λικούντ του Νετανιάχου, χαρακτήρισε την επίθεση στο X, «αδύναμη»

Ενώ από την ιρανική πλευρά οι πρώτες αντιδράσεις υποδεικνύουν ότι η Τεχεράνη επιδιώκει να χαρακτηρίσει το συμβάν της Παρασκευής ως ανεπαρκώς σοβαρό για να προχωρήσει σε αντεπίθεση, οι αιτίες που την οδήγησαν να εκτοξεύσει 300 πυραύλους και drones προς το Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο εξακολουθούν να ισχύουν.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι και οι δύο πλευρές παίζουν με τη φωτιά.

AFP: Γιατί το Ιράν δεν θέλει κλιμάκωση

Η«μετρημένη» σημερινή ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν και η αντίδραση της Τεχεράνης δείχνουν πως οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να δεσμευθούν σε μια αποκλιμάκωση παρότι η κατάσταση παραμένει εκρηκτική, εκτιμούν αναλυτές στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).

Η διεθνής κοινότητα φοβάται πως δεκαετίες εχθρότητας ανάμεσα στο Ισραήλ και την Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να μετατραπούν σε ολοκληρωτικό πόλεμο, καθώς ο ισραηλινός στρατός συνεχίζει την επίθεσή του στη Γάζα μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου εναντίον του Ισραήλ, που εξαπέλυσε η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, η οποία υποστηρίζεται από την Τεχεράνη.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους τους οποίους επικαλούνται πολλά αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα, οι εκρήξεις κοντά σε στρατιωτική βάση στην Καχτζαβαρεστάν, στο κέντρο της χώρας, έχουν σχέση με μια ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν σε αντίποινα για τα ιρανικά πλήγματα το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Αυτές οι νέες εξελίξεις σημειώνονται καθώς το Ισραήλ είχε απειλήσει να απαντήσει στην επίθεση εναντίον του εδάφους του και παρά τις προειδοποιήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, του πιο πιστού συμμάχου του.

 Η Τεχεράνη φαινόταν ωστόσο σήμερα να μετριάζει την κατάσταση, κάνοντας λόγο για μια επίθεση χωρίς πυραύλους και πυρηνικές εγκαταστάσεις σε ασφάλεια.

«Μοιάζει να είμαστε σε μια στιγμή όπου οι δύο πλευρές επιδιώκουν να βγουν από τον τρέχοντα κύκλο κλιμάκωσης, με το Ισραήλ να εξαπολύει μια πολύ περιορισμένη επίθεση προκειμένου να δείξει ότι απαντά στα ιρανικά πλήγματα και την Τεχεράνη να υποβαθμίζει γρήγορα το συμβάν ώστε να μην είναι υποχρεωμένη να απαντήσει», εκτιμά ο Ζιλιέν Μπαρνς-Ντέισι του European Council on Foreign Relations.

Ο Χάσνι Αμπίντι, του Study and Research Centre for the Arab and Mediterranean World με έδρα τη Γενεύη, υπογραμμίζει από την πλευρά του τη σχεδόν απόλυτη “συμμετρία” των επιθέσεων του Ιράν και του Ισραήλ, κάτι που μπορεί να τα οδηγήσει να εκτιμήσουν ότι μπορούν να μείνουν εκεί.

 «Το ισραηλινό πλήγμα χτύπησε μια αεροπορική βάση που είχε χρησιμοποιηθεί ως πλατφόρμα για την εκτόξευση πυραύλων και drones εναντίον του Ισραήλ» την περασμένη εβδομάδα, λέει. Και «οι Ισραηλινοί φρόντισαν να μην αγγίξουν σημαντικές πυρηνικές θέσεις που βρίσκονται στην ίδια επαρχία, στο Ισφαχάν».

Μια κατάσταση ώστε να κατευναστεί η Τεχεράνη, η οποία δεν έχει «κανένα συμφέρον να διαρκέσει αυτή η κρίση», επειδή η ύψιστη προτεραιότητά της είναι να συνεχίσει το πυρηνικό πρόγραμμά της, όρος επιβίωσης του καθεστώτος, εκτιμά ο ειδικός στη Μέση Ανατολή.

Στην επίθεσή του κατά του Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο, το Ιράν μπόρεσε εξάλλου να μετρήσει “την ικανότητα του Ισραήλ στον τομέα της αεροπορικής άμυνας” καθώς τη «χωρίς προηγούμενο» κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών, του δυτικού στρατοπέδου ευρύτερα στο οποίο εντάχθηκε η Ιορδανία, σημειώνει.

 Το Ιράν εξαπέλυσε περισσότερα από 350 βλήματα -πυραύλους και drones- προς την κατεύθυνση του Ισραήλ, το σύνολο σχεδόν των οποίων αναχαιτίστηκε.

Παρά τα αντικειμενικά στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της αποκλιμάκωσης, οι ειδικοί παραμένουν ιδιαίτερα συγκρατημένοι, λόγω της αβεβαιότητας που περιβάλλει τους σκοπούς του Ισραήλ.

«Για μένα, το Ισραήλ είναι σε μια λογική κλιμάκωσης και καθόλου σε μια λογική αποκλιμάκωσης», εκτιμά η Ανιές Λεβαλουά του Institut de recherche et d’études sur la Méditerranée et le Moyen-Orient.

«Η επίθεση στο Ιράν είναι ένας τρόπος να έχει πολύ περισσότερη υποστήριξη από ό,τι στην υπόθεση της Γάζας», λέει, αναφερόμενη στο ότι οι αραβικές χώρες θεωρούν πως η Τεχεράνη και το πυρηνικό πρόγραμμά της είναι από μόνα τους παράγοντας περιφερειακής αποσταθεροποίησης.

Οι Ισραηλινοί επέλεξαν ωστόσο να απαντήσουν στην επίθεση της Τεχεράνης χωρίς να λάβουν υπόψη τις προειδοποιήσεις της Ουάσινγκτον, παρατηρεί, υπογραμμίζοντας τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είναι μάλλον απρόσβλητος στις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Υπάρχει το προφανές και λογικό, όμως επί του πεδίου, έχουμε έναν παίκτη (…) ο οποίος παίρνει αποφάσεις που μοιάζουν να πηγαίνουν αντίθετα στα συμφέροντα του Ισραήλ», παρατηρεί η Ανιές Λεβαλουά. Το Ισραήλ ενέτεινε εξάλλου τις επιδρομές του στον νότιο Λίβανο εναντίον της λιβανικής Χεζμπολάχ -που υποστηρίζεται από την Τεχεράνη-, κάτι που μπορεί να ωθήσει την τελευταία να ‘καθαρίσει’ την ντροπή του Ιράν», του οποίου το Ισραήλ έχει σκοτώσει τελευταία αρκετούς αξιωματούχους.

 «Η περιφερειακή κατάσταση στο σύνολό της παραμένει εξαιρετικά πυρετώδης με την αντιπαράθεση ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες να είναι πιο άμεση από ποτέ», λέει ο Ζιλιέν Μπαρνς-Ντέισι.

Σε ένα λιγότερο απαισιόδοξο σενάριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως μπόρεσαν να δεχθούν πως το Ισραήλ θα ανταπέδιδε με αντάλλαγμα να μείνει εκεί, λέει η Ανιές Λαβαλουά. Επειδή, σημειώνει, «οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι» για τις ΗΠΑ, τις χώρες του Κόλπου και για το ίδιο το Ισραήλ.