Βέλγιο: Πενήντα δύο παιδιά γεννήθηκαν από σπέρμα δότη με καρκινογόνο μετάλλαξη

Όπως αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, ένας Δανός δότης που φέρει μια σπάνια μετάλλαξη που συνδέεται με υψηλό κίνδυνο καρκίνου πρώιμης έναρξης, οδήγησε στη τσάκωμα και γέννηση 67 παιδιών στην Ευρώπη.

Από τα 67 παιδιά, τα 52 συνελήφθησαν μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στο Βέλγιο. Η σκέψη αφορά τριάντα επτά οικογένειες που ζουν στο Βέλγιο και αλλού, οι οποίες ενημερώθηκαν ότι ένα ή περισσότερα από τα παιδιά τους συνελήφθησαν χρησιμοποιώντας το σπέρμα του άνδρα που φέρει αυτή τη σπάνια γενετική μετάλλαξη.

Κάθε παιδί έχει 50% κίνδυνο να κληρονομήσει το γονίδιο του δότη και συνεπώς την ασθένεια. Δέκα παιδιά έχουν εμφανίσει καρκίνο, όπως λευχαιμία ή λέμφωμα, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.

«Είναι αντίγραφο τραύμα»

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο υπουργός υγείας του Βελγίου αποκάλυψε ότι 52 παιδιά συνελήφθησαν από το σπέρμα του ίδιου δότη από τη Δανία, μεταξύ 2008 και 2017 από 37 γυναίκες (κάποιες εξ αυτών είχαν πάνω από ένα παιδί από τον ίδιο δότη) και παρακολουθούνταν σε 12 κέντρα γονιμότητας στο Βέλγιο.

«Είναι ένα αντίγραφο τραύμα: αφενός, η θορύβηση για έναν πραγματικό γενετικό κίνδυνο, αφετέρου, η ανακάλυψη ότι το παιδί τους προήλθε από έναν ευρέως χρησιμοποιούμενο δότη», δήλωσε ο υπουργός Υγείας.

Όπως αναφέρει και το Γαλλικό Πρακτορείο, το βελγικό υπουργείο Υγείας ανέφερε πως η σκέψη αφορά ενδεχομένως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Βουλγαρία, Κύπρο, Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ολλανδία και Πολωνία.

Επιστολή στα κέντρα γονιμότητας

Ο 1ος συναγερμός σήμανε τον Απρίλιο του 2020, όταν ο δότης «Χ», αποκλείστηκε προσωρινά για πρώτη κίνηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος (ESB) αφού ένα παιδί που γεννήθηκε από αυτόν, διαγνώστηκε με καρκίνο. Το ESB ενημέρωσε τα κέντρα γονιμότητας, ωστόσο, αφού ανέλυσε ένα ένδειξη του σε λόγω σπέρματος για την ανίχνευση της μετάλλαξης, ενημέρωσε ότι το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό και ο δότης εγκρίθηκε εκ νέου.

Τον Οκτώβριο του 2023, το ESB έστειλε επιστολή σε όλα τα κέντρα γονιμότητας για να τα ενημερώσει ότι βρισκόταν σε ανάπτυξη μια νέα αναστοιχείωση και ότι ο δότης είχε αποκλειστεί οριστικά. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή τράπεζα σπέρματος, ο δότης ήταν σε καλή υγεία, δεν είχε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου και υποβλήθηκε σε εξετάσεις σύμφωνα με τις ισχύουσες ιατρικές και νομικές οδηγίες.

Ωστόσο, εκείνη την εποχή, ο στοχευμένος έλεγχος για αυτή τη συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη δεν είχε καν εξεταστεί, καθώς ήταν άγνωστο αν συνδεόταν με το σύνδρομο που εξετάζεται σήμερα. Η μετάλλαξη του γονιδίου TP53, προκαλεί το σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS), μια κληρονομική ασθένεια που προδιαθέτει έντονα στην ξετύλιγμα καρκίνων πρώιμης έναρξης.

Στο Βέλγιο, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας ειδοποιήθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 2024 και στα τέλη του 2024 στάλθηκε ειδοποίηση μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος επαγρύπνησης, προκειμένου να εντοπιστούν όλα τα παιδιά που έχουν προσβληθεί.

Ελαττώματα στο σύστημα παρακολούθησης

Σύμφωνα με τη «Soir», η σκέψη αναδεικνύει τα ελαττώματα στο σύστημα παρακολούθησης στο Βέλγιο. Από το 2007, ο νόμος ορίζει ότι ως έξι γυναίκες (ανεξάρτητα από την υπηκοότητα και τον τόπο διαμονής τους) μπορούν να λάβουν σπέρμα από τον ίδιο δότη.

Ο νόμος απαιτεί από τα βελγικά κέντρα να επαληθεύουν ότι οι τράπεζες σπέρματος δεν υπερβαίνουν το όριο αυτό. Ωστόσο το όριο αυτό αγνοείται εδώ και καιρό λόγω έλλειψης εργαλείων παρακολούθησης.

Σημειώνεται ότι στη Γαλλία, το όριο ορίζεται στις 10 γεννήσεις ανά δότη, στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 12 και στη Γερμανία και τη Δανία στις δεκαπέντε. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή τράπεζα σπέρματος εφάρμοσε ένα πολύ υψηλότερο όριο: 75 παιδιά ανά δότη.