Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Τριάντα χρόνια από την Γενοκτονία στην Σρεμπρένιτσα

Είχε προηγηθεί τριήμερη «πορεία ειρήνης» μήκους 100 χιλιομέτρων. Την ίδια διαδρομή διένυσαν τον Ιούλιο του 1995 χιλιάδες κάτοικοι της Σρεμπρένιτσα για να φτάσουν στην Τούζλα, περνώντας μέσα από εδάφη που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του στρατού των Σερβοβόσνιων. Πολλοί δεν τα κατάφεραν.

Στις 8 Ιουλίου του 1995 οι σερβικές δυνάμεις υπό την διοίκηση του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς ξεκίνησαν επιχείρηση για την άλωση της Σρεμπρένιτσα. Η πόλη αποτελούσε θύλακα υπό την προστασία του ΟΗΕ όπου βρήκαν καταφύγιο δεκάδες χιλιάδες άμαχοι.

«Η Σρεμπρένιτσα μετατρέπεται στο μεγαλύτερο σφαγείο, νεκροί και τραυματίες μεταφέρονται ασταμάτητα στο νοσοκομείο. Είναι αδύνατο να περιγραφεί η κατάσταση. Κάθε ένα δευτερόλεπτο στην πόλη πέφτουν 3 θανατηφόρα βλήματα. Στο νοσοκομείο πριν από λίγο μεταφέρθηκαν 17 νεκροί και 57 τραυματίες. Υπάρχει κάποιος στον κόσμο που μπορεί να έρθει να δει την τραγωδία που συμβαίνει στην Σρεμπρένιτσα και τους κατοίκους της; Εδώ συντελείται ένα ανοσιούργημα κατά του βοσνιακού (σ.σ. μουσουλμανικού) πληθυσμού».

Αυτή ήταν η τελευταία ανταπόκριση του δημοσιογράφου Νίνο Τσάτιτς που μεταδόθηκε στις 10 Ιουλίου του 1995 από την βοσνιακή δημόσια tv (tvbih). Η μοιρογράφημα του Νίνο Τσάτιτς αγνοείται ως και σήμερα.

Μία ημέρα αργότερα οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις εισβάλλουν στην Σρεμπρένιτσα. Ο πληθυσμός της αναζητά καταφύγιο στο χωριό Ποτότσαρι όπου βρισκόταν το στρατόπεδο των Ολλανδών κυανόκρανων.

Ο στρατηγός Μλάντιτς μπροστά στις κάμερες τους διαβεβαιώνει για την ασφάλεια τους. Όταν έσβησαν τα φώτα τις δημοσιότητας αρχίζει το μαρτύριο του μουσουλμανικού πληθυσμού. Οι στρατιώτες του Μλάντιτς επιτρέπουν μόνο στα γυναικόπαιδα να εγκαταλείψουν την Σρεμπρένιτσα. Οι άνδρες όπως και κάποιοι έφηβοι που μεγαλόφερναν οδηγούνται σε στρατόπεδα και στην συνέχεια εκτελούνται. Στη Σρεμπρένιτσα, από τις 11 ως τις 17 Ιουλίου του 1995, εκτελέστηκαν περισσότεροι από 8000 Βόσνιοι Μουσουλμάνοι από τους οποίους οι 1042 βρισκόταν σε εφηβική ηλικία. Μέχρι σήμερα, σε ομαδικούς τάφους, έχουν βρεθεί και ταυτοποιηθεί κατά πρόσβαση 7000 θύματα τα οποία έχουν ταφεί στο μνημειακό κέντρο, στο Ποτότσαρι.

Η Σφαγή στην Σρεμπρένιτσα το 2007 χαρακτηρίστηκε γενοκτονία από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY). Για την γενοκτονία στην Σρεμπρένιτσα το δικαστήριο επέβαλε σε 54 κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων και ο Ράτκο Μλάντιτς επιτίμιο φυλάκισης 700 ετών, συνολικά.

Οι πολιτικοί ηγέτες των Σερβοβόσνιων όπως και η πολιτική ηγεσία της Σερβίας δεν αποδέχεται τον χαρακτηρισμό «γενοκτονία» για τα γεγονότα στην Σρεμπρένιτσα.

Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς με πρόσχημα την επέτειο των 30 ετών από την γενοκτονία χρησιμοποίησε το όρο «έγκλημα» ζητώντας συγνώμη από τον μουσουλμανικό πληθυσμό εκ μέρους του σερβικού λαού.

Το 2024 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με ψήφισμα ανακήρυξε την 11η Ιουλίου ως παγκόσμια ημέρα μνήμης στην γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα.